Paragraaf 6 Grondbeleid

Duidelijk is dat de inzet van grond een belangrijk instrument is in de realisatie van de provinciale doelen in het landelijk gebied. Grondverwerving is niet het hoofddoel, want bij voorkeur realiseren wij  de opgaven met de bestaande eigenaren in de gebiedsprocessen. Wel is de algemene opvatting dat het verstandig is dat de provincie grondposities inneemt om de benodigde grondmobiliteit in een gebied te kunnen stimuleren. 

De Fryske Grûnbank
De Fryske Grûnbank is in 2022 operationeel gegaan. In 2022 en begin 2023 heeft ze met haar maatschappelijke partners een breed overleg gevoerd welke rol en welke toegevoegde waarde de Fryske Grûnbank in het Fries Programma Landelijk Gebied kan hebben. Begin 2023 zal dit aan Gedeputeerde Staten worden aangeboden.  

De Provinciale grondbank
In de provinciale grondbank staan alle gronden van de provincie geregistreerd. Vanuit de opgaven wordt er een gemeenschappelijk afweging gemaakt hoe deze gronden ingezet kunnen worden.  

Strategische Grondvoorraad

De strategische grondvoorraad wordt ingezet om daar aankopen te doen om gebiedsprocessen te versnellen. Dit kan betekenen dat wij complete bedrijven kopen of delen van bedrijven om o.a. later in provinciale opgaven in te zetten en/of bestaande opgaven te faciliteren. 

Er doen zich soms kansen voor die een bijdrage kunnen leveren aan bestaande of in voorbereiding zijnde plannen. In 2022 is ca. 27 ha strategische grond aangekocht die later in een nog te starten gebiedsproces ingezet kunnen worden, maar daarnaast tevens een bedrijfsverplaatsing binnen het Veenweide gebied heeft kunnen faciliteren. 

Als resultante van de gerealiseerde aankopen (in totaal € 2,565 mln.) en de reserveringen (ca. € 10 mln.) is er van het oorspronkelijke budget nog circa € 11 mln. vrij beschikbaar.  Er is nog geen zekerheid dat de nu nog onderhanden zijnde potentiële strategische aankopen ook daadwerkelijk kunnen plaatsvinden. De risicoreserve van € 1,5 mln. hebben wij nog niet hoeven aan te spreken.

Afstemming met het Rijk

Om uitvoering te kunnen geven aan het Fries Programma Landelijk gebied vindt er op diverse niveaus afstemming met het Rijk plaats. Vanuit de vastgoed verantwoordelijk wordt meegedacht over de inzet van de Nationale Grondbank en de inzet van het Transitiefonds van waaruit afwaardering bekostigd moeten gaan worden.

Totale opgave grondverwerving

 

Programma 2 – Infrastructuur

De opgave binnen de bestaande infraprojecten is vanuit vastgoed perspectief grotendeels gerealiseerd. Wat rest is de splitsing van vele percelen en de definitieve overdracht aan o.a. diverse overheden wat administratief in samenwerking met het kadaster nog wel een behoorlijke inspanning vergt. 

De verkoop van de restpercelen vordert, waarbij wel wordt afgewogen of deze gronden ook voor onze ambities in het Fries Programma Landelijk gebied kunnen worden ingezet. De te verkopen gronden worden altijd eerste aan andere overheden aangeboden. Mochten deze niet geïnteresseerd zijn dan worden deze openbaar te koop aangeboden. 

De vastgoed activiteiten rondom de benodigde aanpassingen rondom De Skieding en de Uterwei komen in de laatste fase. Er lopen voor deze projecten nog 3 onteigeningsdossiers die tevens in de laatste fase komen, waarbij wij nog steeds tot een minnelijke schikking met de eigenaren proberen te komen.

 

Programma 3 – Omgeving
In het kader van programma 3 is een portefeuillestrategie Landelijk gebied opgesteld welke uitgaat van een realisatie van Natuur Netwerk Nederland (NNN) met prioriteit 1, 2, 3 en 4 zijnde: de Europese verplichtingen (KRW, N2000 en prioritaire provinciale ambitie); prioritaire provinciale opgave (De Mieden, Beekdal-Linde, Koningsdiep). Provinciale Staten hebben op 30 november 2022 besloten om naast prioriteit 1 en 2 ook ruimte te geven om prioriteit 3 en 4 te realiseren.  Er is een start gemaakt in het pilotgebied Burgumermar-De Leijen. Daarnaast is gestart met de keukentafel gesprekken en onderhandelingen in het kader van het plan “Mieden op zijn mooist”, in het gebied ten zuiden van Buitenpost. Hierbij wordt ook gekeken naar de inzet van kwalitatieve verplichtingen zodat aankoop van gronden niet nodig is. 

De verkoop van ingerichte natuurgronden vordert gestaag. Het is telkens maatwerk, waarbij de combinatie van primair kwaliteit (beheer) en secundair de prijs in balans dienen zijn.  Een aantal gronden zullen naar verwachting begin 2023 aan Staatsbosbeheer geleverd kunnen worden, anderen zullen via een openbare inschrijving op de markt worden gezet. 

Binnen de Veenweidegebieden, Hegewarren en Aldeboard De Deelen wordt met de partners overlegd welke grondaankopen in het gebied gewenst zijn. Tevens wordt binnen Hegewarren vanuit het co-creatie proces gekeken hoe de reeds aangekochte gronden tijdelijk ingezet kunnen zodat deze bijdragen aan de doelen die uit het co-creatie proces zijn voortgekomen.  

Vanuit de stikstofopkoopregeling ( MGA 1- Maatregel Gerichte aankoop en beëindiging veehouderijen) zijn in 2022 2 bedrijven aangekocht.  

Programma 5 – Mienskip
Er hebben geen veranderingen plaatsgevonden.

Overig vastgoedbezit en andere ontwikkelingen

De provincie werkt vanuit een vastgesteld verkoopkader waarin in principe gronden en opstallen openbaar bij inschrijving worden verkocht. Onderhandse verkoop komt beperkt voor en vraagt een besluit van Gedeputeerde Staten. Het is duidelijk dat in navolging van het Didam-arrest de verkoop van gronden een extra inspanning vraagt. De provincie is zich bewust van haar verantwoordelijk en biedt de gronden en opstallen die niet direct een bijdrage aan haar provinciale doelen leveren via openbare inschrijving aan. Andere gronden en opstallen die een directe bijdrage aan de provinciale doelen leveren en gericht worden verkocht en/of geruild, zullen tevens via de website van de provincie openbaar kenbaar worden gemaakt.  

In 2022 hebben alle grondaankopen binnen de kaders van het grondbeleid 2020 plaatsgevonden, waardoor het risicoprofiel van de aangekochte en reeds aangekochte gronden laag is. De grondprijzen in Friesland kennen een lichte groei in sommige delen van Friesland, in andere delen zijn ze stabiel gebleven. 

Aangekochte gronden ten behoeve van de Strategische Grondvoorraad zijn courante gronden en behouden vooralsnog hun waarde.