Paragraaf 5 Verbonden partijen

1.1 Gemeenschappelijke Regeling Noordelijke Rekenkamer (NRK), Assen
De NRK is op grond van de WGR een gemeenschappelijk orgaan van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe en heeft als taak onafhankelijk onderzoek te doen naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door de provincies gevoerde bestuur. 

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke Regeling
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	De Statenleden A.D. Aalbers (CDA) en W. de Vries (CU) zijn lid van de Raad van Advies van de NRK
Resultaat	Rekening-resultaat 2020: € 114.000 Rekening-resultaat 2021: € 248.000
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage 2022: € 309.000  Bijdrage 2023: € 318.000 (begroot)
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen per 31-12-2020: € 43.251 Eigen vermogen per 31-12-2021: € 46.250
Financiële risico’s provincie	Geen

 

1.2 Gemeenschappelijke Regeling Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN), Groningen 
Stimulering van de ruimtelijke economische ontwikkeling van Noord-Nederland, onder meer door bestuurlijke afstemming en behartiging van de economische belangen van het Noorden in Den Haag en Brussel. Het publieke belang dat hiermee nagestreefd wordt, is ‘werkgelegenheid en welvaart’. 

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke Regeling (gedeputeerden A. Fokkens en F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Het SNN-voorzitterschap rouleert tweejaarlijks tussen de drie deelnemende provincies.  Per 1 juli 2021 is de Commissaris van de Koning in de provincie Groningen voorzitter.
Resultaat	Resultaat 2020: € 0 Resultaat 2021: € 0
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage 2022: € 1.700.000 Bijdrage 2023: € 1.760.000 (raming) Jaarlijkse bijdrage contributie/lidmaatschap
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2020: € 4,0 mln.  Eigen vermogen 31-12-2021: € 4,0 mln.
Financiële risico’s provincie	EFRO programma 2021-2027.  De EC betaalt 50% van de werkelijke uitvoeringskosten met een maximum van 3,5% van het totale EFRO-programma. De andere 50% is regionale cofinanciering. In het verleden is hiervoor gebruik gemaakt van de reserves van het SNN. Voor dit EFRO programma moet SNN ook weer 50% van de uitvoeringskosten zelf dekken.

 

1.3 Gemeenschappelijke Regeling Marrekrite, Leeuwarden 
De Marrekrite behartigt binnen de opgedragen taken de gemeenschappelijke belangen van de colleges van aangesloten gemeenten en provincie, met als doel een evenwichtige en gecoördineerde ontwikkeling van de recreatie in de provincie Fryslân, rekening houdende met de belangen van natuur en landschap. Het betreft zowel een toeristisch als economisch publiek belang: goede watersportvoorzieningen/ routenetwerken en werkgelegenheid. Het maken van aanlegvoorzieningen in het buitengebied en het beheer en onderhoud ervan was eerder de hoofdactiviteit en betreft het deel waar de Provincie aan mee betaalt. Sinds 2011 komt daar de coördinatie van het door gemeenten gefinancierde beheer en onderhoud van het fietsknooppunten routenetwerk bij en ook steeds meer netwerken van wandelroutes. De Marrekrite doet dit werk namens de provincie Fryslân en 13 Friese gemeenten met het doel om een uniforme, toeristische recreatieve infrastructuur op het water en land te bewerkstelligen. 

Samen met de deelnemers en nauw betrokken partijen zoals Merk Fryslân, Landschapsbeheer Fryslân, Wetterskip Fryslân, It Fryske Gea, Staatsbosbeheer en vele anderen, werkt de Marrekrite aan het opschalen en professionaliseren van de recreatie en het toerisme in en naar Fryslân. 

Programma	Economie
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke Regeling (gedeputeerde A. Fokkens)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	2020: € 0,4 mln. 2021: € 0,1 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Jaarlijkse bijdrage provincie: 2022: € 563.124 2023: € 593.569 (begroot)
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2020: € 5,2 mln. Eigen vermogen 31-12-2021: € 4,8 mln. Vreemd vermogen 31-12-2020: € 0,9 mln. Vreemd vermogen 31-12-2021: € 2,0 mln.
Financiële risico’s provincie	Geen

 

1.4 Gemeenschappelijke Regeling Waddenfonds, Leeuwarden 
Doel van het Waddenfonds is het subsidiëren van niet-reguliere investeringen gericht op :
•    versterking natuur- en landschapswaarden, 
•    wegneming externe bedreigingen natuurlijke rijkdom,
•    duurzame economische ontwikkeling of duurzame energiehuishouding,
•    ontwikkeling duurzame kennishuishouding.  

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke Regeling (gedeputeerde S. Poepjes)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	2020: €   4,9 mln. 2021: €   6,5 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Gedecentraliseerde rijksmiddelen, geen bijdrage van de provincies aan de GR.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	EV per 31-12-2020: € 122,2 mln. EV per 31-12-2021: € 107,5 mln. Solvabiliteitsratio 31-12-2020: 65% 31-12-2021: 58%
Financiële risico’s provincie	Geen

 

1.5 Gemeenschappelijke Regeling Letterhoeke (Tresoar), Leeuwarden 
Het Rijk, de provincie Fryslân en de Stichting Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum (FLMD) hebben de Gemeenschappelijke regeling Letterhoeke getroffen. Daarbij is het openbaar lichaam Tresoar ingesteld. Het doel van Tresoar is drieledig;
a.    Het behartigen van de belangen van de minister, het provinciaal bestuur en het bestuur van FLMD bij alle aangelegenheden betreffende de collecties en archiefbescheiden.
b.    Het toegankelijk maken en houden en onder de aandacht brengen van een breed publiek van het in de collecties en archieven ondergebrachte cultureel erfgoed.
c.    Het bevorderen van de Friese literatuur en het verbreden van het literaire klimaat in Fryslân. 

Programma	Mienskip
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke Regeling (gedeputeerden S. Poepjes (DB&AB), K. Fokkinga (AB) en D. Hoogland (AB))
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	Resultaat 2020:   € 341.000 Resultaat 2021: -/- € 21.000
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage in 2022: € 3,5 mln.  Bijdrage in 2023: € 3,5 mln. (begroot)
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2020: € 0,9 mln. Eigen vermogen 31-12-2021: € 0,9 mln.
Financiële risico’s provincie	Geen

 

1.6 Gemeenschappelijke Regeling Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO), Grou
De FUMO is een wettelijk verplichte gemeenschappelijke regeling van de Provincie Fryslân, het Wetterskip Fryslân en de Friese gemeenten. De FUMO voert namens de provincie de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht, handhaving (VTH) en advies betreffende de omgevingswetgeving uit. De uitvoering van VTH taken bij de majeure risico bedrijven wordt door de Omgevingsdienst Groningen-Brzo Noord uitgevoerd (Besluit risico’s zware ongevallen, onder de Omgevingswet Seveso). Dit is geen deelneming van de provincie, maar gaat met een samenwerkingsovereenkomst, mandaatregeling en uitvoeringsprogramma.

Programma	Omgeving
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke regeling (gedeputeerden A. Fokkinga: DB en AB lid, D. Hoogland: AB lid)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Leden DB FUMO: A. Postma (voorzitter), Gemeente Opsterland I. Groeneveld, gemeente De Fryske Marren
Resultaat	2020: € 325.000 2021: € 121.000
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage 2022: € 6,6 mln. Bijdrage 2023: € 6,7 mln. (begroot) (exclusief majeure risico bedrijven, zie hiervoor Overige verbonden partijen Omgevingsdienst Groningen)
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	EV 2020: € 1.626.000 EV 2021: € 1.422.000 VV 2020: € 5.573.000 VV 2021: € 5.280.000
Financiële risico’s provincie	Tegenvallers bij de gemeenschappelijk regeling worden opgevangen door de deelnemers. De bijdrage per deelnemer is afhankelijk van haar belang in de GR en dit verschilt per jaar. Op basis van 2022 is dit voor de provincie 39%. In de afgelopen jaren is het weerstandsvermogen opgebouwd met als doel dat de Fumo risico’s die onverwacht en substantieel zijn zelfstandig kan opvangen zonder dit direct in rekening te brengen bij de deelnemers. De landelijk in te voeren nieuwe Omgevingsstelsel start 1 januari 2024 . De verwachting is dat het nieuwe stelsel de provinciale bijdrage aan de Fumo op termijn zal verlagen en daarmee ook de impact van tegenvallers.

 

1.7 Bedrijfsvoeringsorganisatie Mobiliteitsbureau Noordoost-Friesland
De bedrijfsvoeringsorganisatie Mobiliteitsbureau Noordoost Fryslân is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Noardeast-Fryslân, Tytsjerksteradiel en de provincie Fryslân. De regeling heeft tot doel het behoud en/of verbeteren van de leefbaarheid in de regio Noordoost Fryslân. Dit doel dient te worden bereikt door het verhogen van de bereikbaarheid en het efficiënt organiseren van doelgroepenvervoer en openbaar vervoer door het realiseren van een samenhangend vervoersysteem.

Programma	Infrastructuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gemeenschappelijke regeling (bestuurslid gedeputeerde A. Fokkens, plaatsvervangend bestuurslid K. Fokkinga)
Bestuurswisselingen of verande­ringen in openbaar belang	N.v.t.
Resultaat	2020: € 0 2021: € 0
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage 2022: € 81.000 Bijdrage 2023: € 81.000
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	EV 2020: € 0 EV 2021: € 0 VV 2020: € 0,8 mln. VV 2021: € 0,8 mln.
Financiële risico’s provincie	Tegenvallers bij de gemeenschappelijk regeling worden opgevangen door de deelnemers. De bijdrage per deelnemer is afhankelijk van haar belang in de GR en dit verschilt per jaar.

 

2.1 Alliander NV, Arnhem 
De participatie in Alliander NV is in 2009 ontstaan na de splitsing van Nuon NV in een productie- en leveringsbedrijf (Nuon Energy dat is overgenomen door Vattenfall) en een netwerkbedrijf (Alliander NV). Alliander zorgt voor de distributie van gas en elektriciteit in grote delen van Nederland, waaronder Fryslân. Het openbaar belang van het aandeelhouderschap van de netbeheerders is verankerd in de wet. De aandelen dienen wettelijk in publieke handen te blijven.

Programma	Algemene dekkingsmiddelen
Rechtsvorm (bestuurder GS)	NV (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Geen
Resultaat	Nettowinst 2021: € 300 mln. Nettowinst 2022: € 236 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Provincie Fryslân bezit 12,65% van de aandelen. Dividend 2021: € 12,8 mln. Dividend 2022: € 11,3 mln. Provincie Fryslân heeft in 1992 een niet aflosbare achtergestelde lening verstrekt aan een rechtsvoorganger van Alliander (de PEB/ PEGM). De lening heeft een omvang van € 31,8 mln. en Alliander betaalt hierover jaarlijks 8% rente. Alliander heeft aangegeven van de lening af te willen en heeft eind 2021 de hoofdsom aan de provincie overgemaakt. Over de voorwaarden waaronder Alliander de lening mag aflossen is geen overeenstemming bereikt. De provincie erkent het overgemaakte bedrag niet als aflossing en heeft Alliander gedagvaard.  De grootschalige investeringen in de netten van Liander (100% dochter van Alliander) zijn in de afgelopen jaren sterk gestegen. In 2022 is er € 1,2 miljard geïnvesteerd (2021 € 1,0 miljard) en de komende jaren zal het jaarlijkse investeringsbedrag nog verder gaan oplopen.  Door de combinatie van sterk toenemende investeringen en lange terugverdientijden (van circa 40 jaar) neemt de financieringsbehoefte van Alliander sterk toe. De investeringen worden voornamelijk gefinancierd met vreemd vermogen (bankfinancieringen), maar er moet een zekere solvabiliteit worden gehandhaafd door voldoende eigen vermogen aan te houden. Alliander heeft in 2021 een kapitaalversterking aan haar aandeelhouders gevraagd van € 600 mln. [in de vorm van een reverse converteerbare hybride obligatielening]. De provincie heeft eind 2021 besloten een bedrag van € 76,5 mln. aan Alliander te verstrekken.   Er zijn door de netwerkbedrijven Aliander, Enexis en Stedin, samen met een afvaardiging van aandeelhouders, gesprekken gevoerd met het Rijk over een toekomstige kapitaalversterking vanuit het Rijk. In november 2022 is er een onderhandelingsakkoord bereikt over het afsprakenkader (project Nachtwacht). In het afsprakenkader staan de uitgangspunten voor een eventuele kapitalisatie vanuit het Rijk. Na de ondertekening  door Alliander wordt een toekomstige participatie van het Rijk mogelijk. Alliander zal, in geval van een voorziene kapitaalbehoefte, eerst haar aandeelhouders om extra kapitaal vragen en pas daarna het Rijk benaderen. De aandeelhouders zijn door Alliander gevraagd om toestemming te verlenen het afsprakenkader te mogen ondertekenen. Provinciale Staten hebben inmiddels hun wensen en bedenkingen kenbaar gemaakt en daarna hebben Gedeputeerde Staten een definitief besluit genomen.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2021: € 4,5 miljard Eigen vermogen 31-12-2022: € 4,6 miljard Solvabiliteit 31-12-2021: 53,8% Solvabiliteit 31-12-2022: 49,0%
Financiële risico’s provincie	Er is nog geen rechterlijke uitspraak inzake het dispuut over de achtergestelde lening van € 31,8 mln. Het mogelijk wegvallen van de jaarlijkse rentebaten vanuit de lening (€ 2,5 mln.) kan leiden tot toekomstige begrotingstekorten. Een toekomstige versterking van het eigen vermogen van de netbeheerders vanuit het Rijk, kan gevolgen hebben voor de zeggenschaps- verhoudingen en de hoogte van het dividend.

 

2.2 Vitens NV, Zwolle 
Vitens NV is het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en levert topkwaliteit drinkwater aan 5,4 miljoen mensen en bedrijven in de provincies Fryslân, Flevoland, Gelderland, Utrecht en Overijssel. Het openbaar belang van het aandeelhouderschap is verankerd in de wet. Op grond van de wet dienen de aandelen in overheidshanden te blijven. 
Doelstelling: Als Fryslân willen we in het kader van het publieke belang een sterke rol als aandeelhouder in Vitens met als doel ‘Fries water in Friese handen’. Daarnaast wil de provincie de positie die het inneemt op het gebied van water (technologie) met een maximale inzet behouden en zo mogelijk uitbreiden, inclusief het behoud van werkgelegenheid.

Programma	Algemene dekkingsmiddelen
Rechtsvorm (bestuurder GS)	NV (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Geen
Resultaat	Bedrijfsresultaat 2020: € 52,1 mln. Bedrijfsresultaat 2021: € 44,6 mln. Netto resultaat 2020: € 23,9 mln. Netto resultaat 2021: € 19,4 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	De provincie bezit ongeveer 13% van de aandelen.  Dividenduitkering 2020: € 0 Dividenduitkering 2021: € 0
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2020 € 559 mln. Eigen vermogen 31-12-2021 € 600 mln. Vreemd vermogen 31-12-2020 € 1.340 mln. Vreemd vermogen 31-12-2021 € 1.388 mln. Solvabiliteit per 31-12-2021: 30,2%
Financiële risico’s provincie	Geen

 

2.3 BNG Bank NV, Den Haag

Relevante wetswijzigingen en de Nederlandse Corporate Governance Code zijn voor BNG Bank aanleiding geweest om de statuten te actualiseren en moderniseren. Bij die gelegenheid is met ingang van 27 augustus 2018 de naam 'BNG Bank N.V.' nu ook in de statuten vastgelegd als vervanging van de statutaire naam 'N.V. Bank Nederlandse
Gemeenten'.

De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijke belang. De bank beoogt met gespecialiseerde financiële dienstverlening tegen zo laag mogelijke kosten bij te dragen aan maatschappelijke voorzieningen voor burgers. De doelstelling voor de provincie is te behalen resultaat op beleggingen.

Programma	Algemene dekkingsmiddelen
Rechtsvorm (bestuurder GS)	NV (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Geen
Resultaat	Nettowinst 2021: € 236 mln. Nettowinst 2022: € 300 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	De provincie bezit 75.250 aandelen, dit is minder dan 1%. Dividend 2021: € 171.570  Dividend 2022: € 187.780  Op 16 mei 2022 is de hybride lening van € 50 mln., die de provincie in 2015 aan BNG heeft verstrekt, afgelost. Het betreft een regulier aflossingsmoment. BNG heeft de lening niet langer nodig .
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2021: € 5,1 miljard Eigen vermogen 31-12-2022: € 4,6 miljard Vreemd vermogen 31-12-2021: € 149,1 miljard Vreemd vermogen 31-12-2022: € 112,1 miljard
Financiële risico’s provincie	-

 

2.4 Nederlandse Waterschapsbank NV (NWB), Den Haag
De Nederlandse Waterschapsbank NV richt zich met haar diensten exclusief op de publieke sector. Zij financiert van oudsher waterschappen, maar ook gemeenten, provincies en aan overheid gelieerde instellingen. Doelstelling voor de provincie is te behalen resultaat op beleggingen.

Programma	Algemene Dekkingsmiddelen
Rechtsvorm (bestuurder GS)	NV (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Geen
Resultaat	Nettowinst 2021: € 121 mln. Nettowinst 2022: €  143 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Aandelen A (nominale waarde € 115): 24 stuks Aandelen B (nominale waarde € 460): 25 stuks Provincie Fryslân bezit minder dan 1% van de aandelen. Dividenduitkering 2021: € 42.138 Dividenduitkering 2022: € 50.000 (verwacht) Op 1 september 2015 heeft provincie Fryslân een hybride lening verstrekt aan de NWB ter waarde van € 50 mln. NWB kan in 2025 de lening geheel of gedeeltelijk aflossen.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2021: € 1,9 miljard Eigen vermogen 31-12-2022: € 1,9 miljard Vreemd vermogen 31-12-2021: € 94,1 miljard Vreemd vermogen 31-12-2022: € 71,0 miljard
Financiële risico’s provincie	€ 50 miljoen hybride lening; kans < 1%

 

2.5 Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij NV (NOM), Groningen 
Deze participatie, sinds de jaren negentig, vloeit voort uit afspraken tussen het rijk en de drie Noordelijke provincies over de economische ontwikkeling van Noord-Nederland. De vennootschap heeft als doel een bijdrage te leveren aan de verbetering van de sociaal-economische structuur en de werkgelegenheid in de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. 

Programma	Economie
Rechtsvorm (bestuurder GS)	NV  (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Benoeming lid van de raad van commissarissen mevrouw E. Vonk.  Benoeming lid van de Investeringscommissie mevrouw K.M. Albello
Resultaat	2021: € 40,2 mln. 2022: € 10,8 mln.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	De provincie Fryslân heeft 16,7 % van de aandelen in de NOM.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2021: € 140,5 mln. Eigen vermogen 31-12-2022: € 151,2 mln. Vreemd vermogen 31-12-2021: € 8,3 mln. Vreemd vermogen 31-12-2022: € 17,8 mln.
Financiële risico’s provincie	Het risico voor de provincie blijft beperkt tot haar kapitaal inbreng.

 

2.6 Thialf Onroerend Goed BV, Heerenveen 
Openbaar belang is het behoud van het ijsstadion Thialf als voorziening die voor de provincie een bijdrage levert op het gebied van economie, sport en cultuur. Thialf OG BV bezit 100 % van de aandelen van Thialf B.V.  NB: Het boekjaar loopt van 1 oktober tot 30 september van enig jaar. 

Programma	Mienskip
Rechtsvorm (bestuurder GS)	BV (gedeputeerden F. Douwstra en  D. Hoogland)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	-
Resultaat	2019/2020: -/- € 1.195.000 2020/2021:       €       10.960 2021/2022: -/- €    235.000
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Sinds overname aandelen op 4-9-2013: € 4 mln.; 66,6% van het aandelenkapitaal. Aandeelhouders lening van € 2 mln. waarvan per 30-9-2021 € 1,4 mln. is opgenomen.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 30-9-2021:       € 0,1 mln. Eigen vermogen 30-9-2022:  -/- € 0,2 mln. Vreemd vermogen 30-9-2021: € 5,1 mln. Vreemd vermogen 30-9-2022: € 4,9 mln.
Financiële risico’s provincie	De  provincie is voor 2/3 aandeelhouder en gemeente Heerenveen voor 1/3. In 2013 is € 50 miljoen geïnvesteerd in ver-/nieuwbouw en is € 1,5 mln.  betaald voor de overname van de aandelen. Er is € 2,5 mln. gestoken in verbetering van de balanspositie. In 2020 is €2 mln. door de provincie beschikbaar gesteld als hulpverleningskrediet. Hiervan is in 2020 en 2021 € 1,4 mln. opgenomen. Van dit bedrag is in 2022 bijna € 0,3 mln. terugbetaald. Dit bedrag was toegekend om de periode tot de toekenning van coronasteun te overbruggen. Dat is inmiddels gebeurd. Thialf ontvangt vanaf 2022 jaarlijks € 542.000 compensatie van de provincie om een Dienst van Algemeen Economisch Belang in Thialf uit te voeren.  In de vergadering van 16 februari 2022 hebben Provinciale Staten besloten eenmalig € 400.000 uit te trekken voor verbeteringen op het dak van Thialf. Daarna kunnen de zonnepanelen met instemming van de verzekeraars weer aan. Hierdoor verlaagt jaarlijks het exploitatietekort van Thialf en daarmee de compensatie die de provincie als aandeelhouder aan Thialf verstrekt. De werkzaamheden zijn in juni 2022 gestart en de afronding is begin 2023.

 

2.7 Friese Ontwikkelings Maatschappij BV (voorheen Doefonds), Leeuwarden 
De provincie is enig aandeelhouder in de besloten vennootschap Doefonds BV. Deze BV is op 2 april 2014 opgericht. Doel is via dit fonds de regionale economie te versterken door innovatie door financiering mogelijk te maken.  Eind 2017 is Doefonds BV omgezet tot FOM BV met als doel dat de FOM in 2018 ook het adres is voor het Friese bedrijfsleven als het gaat om financiering van starters, export en groei.

Programma	Economie
Rechtsvorm (bestuurder GS)	BV (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Benoeming lid van het Investeringscomité de heer R. Boeijenga.
Resultaat	Resultaat 2021: -/- € 502.338 Resultaat 2022: -/- € 2.646.286
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Budget per thema: Innovatie maximaal € 12 mln.  Groei maximaal € 12 mln.  Export maximaal € 3 mln.  Starters maximaal € 3,9 mln.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2021: € 9,0 mln. Eigen vermogen 31-12-2022: € 8,0 mln. Vreemd vermogen 31-12-2021: € 0,2 mln. Vreemd vermogen 31-12-2022: € 0,2 mln.
Financiële risico’s provincie	Er wordt maximaal € 30,9 mln. uitgezet. Uitgangspunt is dat investeringen vanuit het fonds de kans hebben om de financiering terug te betalen aan het fonds. Gezien de doelgroep waarin het fonds investeert is de provinciale inbreng uit voorzorg deels voorzien. De reservering op de reserve is per budget vastgelegd. Voor Innovatie is dit op voorhand 100%. Voor de overige budgetten dient ter dekking van de risico’s de Reserve risicobuffer: Groei         33% Export        20% Starters      33%

 

2.8 Fûns Skjinne Fryske Enerzjy BV (FSFE), Leeuwarden 
De provincie is enig aandeelhouder in de besloten vennootschap Fûns Skjinne Fryske Enerzjy BV. Deze BV is 2 september 2014 opgericht. Doel van het fonds is het financieren van projecten op het gebied van duurzame energie.

Programma	Omgeving
Rechtsvorm (bestuurder GS)	BV (gedeputeerde S. Poepjes)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Geen
Resultaat	Resultaat 2020: - € 282.000 Resultaat 2021:   €   33.000
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Maximaal € 90 mln.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen 31-12-2020: € 13,2 mln. Eigen vermogen 31-12-2021: € 16,4 mln. Vreemd vermogen 31-12-2020: € 24,9 mln. Vreemd vermogen 31-12-2021: € 33,9 mln.
Financiële risico’s provincie	FSFE is in het jaar 2013/2014 ontwikkeld en aanbesteed. In januari 2022 is het nieuwe Energieprogramma Fryslân 2022-2025 vastgesteld en heeft Provinciale Staten ingestemd met een aantal uitgangspunten voor FSFE.  Bij de start van het fonds is uitgegaan van 100% revolverendheid en die verwachting is niet veranderd.  Voor de zekerheid is bij de start van het fonds wel een reservering op de provinciale risicobuffer van €30 mln. gemaakt, deze is nog voldoende.

 

2.9 Fryslân Hurde Wyn BV (FHW), Leeuwarden 
De provincie is enig aandeelhouder in de besloten vennootschap Fryslân Hurde Wyn (FHW). Deze BV is 13 maart 2019 opgericht. Het doel van deze BV is het namens de provincie, vanuit haar publieke verantwoordelijkheid, verwerven, houden en vervreemden van een deelneming in Windpark Fryslân Holding B.V. (WPFH). Deze holding heeft tot doel de realisatie en exploitatie van het windpark om zodoende namens de provincie mede een concrete bijdrage te leveren aan de realisatie van een fossielvrije en uiteindelijk volledig duurzame provincie. FHW heeft als tweede doel de burgerparticipatie in het windpark mogelijk te maken.

Programma	Economie
Rechtsvorm (bestuurder GS)	BV (gedeputeerde F. Douwstra)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	2021: -/- € 45.801 2022:  € 2.125 (conceptcijfers 2022) (positieve resultaten worden verwacht na voltooiing van het Windpark)
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	De provincie Fryslân heeft 100% van de aandelen in FHW BV.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Onderstaand is voor 2022 op basis van conceptcijfers 2022 Eigen vermogen 31-12-2021: € 19,9 mln. Eigen vermogen 31-12-2022: € 20,0 mln. Vreemd vermogen 31-12-2021: € 90,2 mln. Vreemd vermogen 31-12-2022: € 89,5 mln.
Financiële risico’s provincie	Op 1 oktober 2019 heeft de provincie € 20 mln. eigen vermogen (Agio) en een achtergestelde lening van € 80 mln. aan FHW BV verstrekt.  FHW BV heeft vervolgens op 1 oktober 2019  een bedrag van  € 20 mln. aandelenkapitaal en een achtergestelde lening van € 80 mln.  verstrekt aan Windpark Fryslân Holding BV.  In 2022 is er vanuit de achtergestelde lening voor het eerst rente en aflossing ontvangen. Door het ontvangen van aflossing op de achtergestelde lening, daalt het geïnvesteerde vermogen in FHW en Windpark Fryslân. Het financiële risico van FHW BV bedraagt per einde 2022 € 97,7 mln.  Ook is er in 2022 voor het eerst dividend ontvangen vanuit het Windpark. Het in 2022 ontvangen dividend bedraagt: € 13,5 mln.   Omdat de bouw van Windpark Fryslân is voltooid en in de operationele fase is beland , zijn er geen risico’s meer op gebied van bouwvertraging en kostenoverschrijdingen.

 

2.10 OVEF (Coöperatie Openbare Verlichting & Energie Fryslân U.A.) te IJlst
Voorheen SOVF (Stichting Openbare Verlichting Fryslân)
Samenwerkingsverband op het gebied van beheer en onderhoud van openbare verlichting en op het gebied van gezamenlijke inkoop duurzame energie.

Programma	Infrastructuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gedeputeerde A. Fokkens
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	Verwacht resultaat: € 0
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Jaarlijkse bijdrage circa € 16.500,-
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Geen
Financiële risico’s provincie	Geen

3.1 Vereniging Interprovinciaal Overleg (IPO), Den Haag
Gezamenlijke belangenbehartiging van provincies in algemene overheidsaangelegenheden en kennisuitwisseling. In het bestuursakkoord zijn uitspraken gedaan over zichtbaarheid en aanwezigheid van de provincie. Op landelijk niveau heeft het IPO daarbij een nadrukkelijke rol, o.a. tot uitdrukking komend in het zgn. Kompas 2020. Onderdeel van IPO is ook het kantoor BIJ12, die onder andere de PAS-maatregelen en het Faunafonds voor de provincies regelt.

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Vereniging (gedeputeerde S. Poepjes)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	Conform doelstelling Verwacht resultaat: € 0
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage 2022: € 2,4 mln. Bijdrage 2023: € 2,2 mln.  Jaarlijkse bijdrage aan diverse kerntaken.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen. Het IPO beschikt niet over eigen vermogen. Een eventueel batig jaarsaldo wordt gerestitueerd aan de provincies of doorgeschoven naar het volgende jaar. Er worden daarnaast geoormerkte middelen aangehouden voor beleidsdoelen die al in uitvoering zijn maar nog niet zijn afgerond.
Financiële risico’s provincie	Geen

 

3.2 Vereniging naar Belgisch recht Huis van de Nederlandse Provinciën (HNP), Brussel (België) 
Gezamenlijke huisvesting van de provincies en het IPO in Brussel ter verdediging van de Europese belangen van de Nederlandse provincies.
Het HNP vervult daarmee een groot praktisch nut: de gezamenlijke Nederlandse provincies en hun lobbyisten delen met elkaar huisvesting in Brussel, op een steenworp afstand van de belangrijkste Europese instanties als de Europese Commissie, het Europees Parlement en het Europees Comité van de Regio’s. Deze gezamenlijke huisvesting maakt de provincies meer zichtbaar in Brussel dan afzonderlijke kantoortjes. De provincies hebben hiermee een eigen onderkomen waar vergaderd kan worden (HNP-bestuur, maar ook inhoudelijke bijeenkomsten) en dat kan dienen als ontvangstplek en uitvalsbasis voor bezoeken van bestuurlijke delegaties uit Nederland, die met grote regelmaat plaatsvinden. Bovendien is deze huisvesting voor de provincies aanzienlijk goedkoper dan afzonderlijke onderkomens. De gezamenlijke huisvesting bevordert daarnaast de samenwerking en uitwisseling tussen de provinciale lobbyisten: men stemt af en deelt de informatie die voor alle provincies van belang is en er is sprake van een zekere portefeuilleverdeling om te voorkomen dat alle provincies/landsdelen zich met dezelfde onderwerpen moeten bezighouden. Dit is zo georganiseerd dat de belangenbehartiging voor de eigen provincies/het eigen landsdeel niet in het gedrang komt: die is prioritair.  Vanuit Noord-Nederland hebben drie lobbyisten hun kantoor in het HNP: de twee vertegenwoordigers van de gezamenlijk provincies (via SNN) en de lobbyist namens de vier grote gemeenten.

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Vereniging/ INPA (volgens Belgisch recht) (gedeputeerde S. Poepjes)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	De resultaten variëren over de jaren. Positieve resultaten worden toegevoegd aan de reserve, negatieve resultaten worden uit de reserve gedekt.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Bijdrage in 2022: € 66.000 Bijdrage in 2023: € 66.000  (begroot)
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Geen
Financiële risico’s provincie	Geen

 

3.3 Stichting Nazorg Ouwsterhaule, Joure 
De provincie Fryslân heeft als partij afval gestort op de voormalige stortplaats Ouwsterhaule. Alle partijen die afval hebben geleverd of de stortplaats hebben beheerd, participeren in de stichting nazorg Ouwsterhaule. Het publieke belang betreft het voorkomen van ongewenste milieueffecten van de voormalige stortplaats. Het financiële risico dat de provincie loopt is de schade in geval van lekkage in de afdichtingsbodem.

Programma	Omgeving
Rechtsvorm (bestuurder GS)	Stichting (ambtelijke vertegenwoordiging)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Geen
Resultaat	Beheer stort conform doelstelling. Onderhoud wordt bekostigd uit het jaarlijkse rendement.  Resultaat 2020: -/- € 101.000 Resultaat 2021: -/- € 195.000 De tekorten wordt gedekt uit het eigen vermogen
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Initiële storting circa € 780.000,- (26% van nazorgkapitaal).
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Nazorgkapitaal in fonds (eigen vermogen) 31-12-2020: € 3,2 mln. 31-12-2021: € 3,0 mln.
Financiële risico’s provincie	Min: € 20.000,- Max: € 500.000,- Participatie 26%, Kans: 1% Berekend risico: € 1.300,-

4.1 Fonds Nazorg Stortplaatsen, Leeuwarden 
De betrokkenheid van de provincie vloeit voort uit de Wet milieubeheer. Het Nazorgfonds Stortplaatsen is een ‘spaarpot’ waaruit de kosten van nazorg van relatief jonge stortplaatsen worden gedekt. Deze nazorg beoogt te voorkomen dat het publieke belang wordt geschaad door milieuvervuiling als gevolg van gebrek aan onderhoud aan en tijdig vervangen van voorzieningen van overgedragen (gesloten) stortplaatsen. 

Het belangrijkste financiële risico dat de provincie loopt zijn hoge opruimkosten wegens bodemverontreiniging als gevolg van falende beschermende voorzieningen. Lang onopgemerkte bodemverontreiniging kan leiden tot schade bij derden. In verband met dit soort risico’s is een risicovoorziening in het fonds opgenomen.

Er vallen zeven stortplaatsen onder de nazorgregeling, waarvan 3 droge stortplaatsen, 3 kleinschalige baggerspeciestortplaatsen en 1 grote baggerspecie stortplaats. Aan vijf van de zeven stortplaatsen is een voorlopige heffing opgelegd en geïnd, bij één stortplaats is de heffing definitief vastgesteld en geïnd. 

Programma	Omgeving
Rechtsvorm (bestuurder GS)Rechtsvorm (bestuurder GS)	Fonds Wet Milieubeheer (gedeputeerden F. Douwstra en D. Hoogland)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Per 1 oktober 2021 bestuurswisseling i.v.m. het vertrek van gedeputeerde de Rouwe
Resultaat	2021: € 192.132,- 2022: € 218.350,-
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	Een jaarlijkse provinciale bijdrage t/m 2024 ter compensatie van de rekenrente verlaging in 2015. De begrote bijdrage voor 2023 bedraagt  € 56.400.  De gelden van Fonds Nazorg Stortplaatsen Fryslân zijn sinds 2008, na enkele jaren van tegenvallende beleggingsrendementen, uitgeleend aan provincie Fryslân. Hierover betaalt de provincie jaarlijks een vaste rentevergoeding van 4,24% aan het Nazorgfonds (rentevergoeding over 2022: € 682.229). Deze afspraak loopt tot 2025 (GS besluit 10/3/2015).
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Eigen vermogen:   2021: € 2,3 mln.                                          2022: € 2,5 mln. Voorzieningen:      2021: € 13,8 mln.                                         2022: € 14,3 mln.
Financiële risico’s provincie	Het eigen vermogen van het Nazorgfonds bedraagt per 31-12-2021 € 2,3 mln. De reserves van het Nazorgfonds zijn op het benodigde niveau. De Provincie loopt derhalve geen financieel risico.

 

4.2 Samenwerkingsovereenkomst Waddenglas, Leeuwarden 
Met het project Waddenglas beoogden  de provincie Fryslân, de gemeente Waadhoeke en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ten zuiden van Sexbierum een hoogwaardig glastuinbouwgebied te ontwikkelen. Het project dat in 2007 van start ging, zou uiterlijk in 2015 afgerond worden. Vanwege de aanhoudende financiële crisis in de glastuinbouw en het uitblijven van gronduitgifte is het project in 2015 afgeschaald naar de uitvoering van alleen fase 1. Wegens het uitblijven van geïnteresseerde ondernemers is het samenwerkingsverband per 31/12/2022 beëindigd.

Programma	Economie
Rechtsvorm (bestuurder GS)Rechtsvorm (bestuurder GS)	Gedeputeerde F. Douwstra is voorzitter van de stuurgroep
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Per 1 oktober 2021 bestuurswisseling i.v.m. het vertrek van gedeputeerde de Rouwe
Resultaat	Eindwaarde van de grondexploitatierekening per 31-12-2022:  € 10,3 mln. negatief, te delen door de drie partijen.  Het aandeel voor de Provincie bedraagt € 3,4 mln. negatief.  Er was per 31/12/2022 een voorziening gevormd van € 2,7 mln. Het restantverlies van € 0,7 mln.  is ten laste van het rekeningresultaat  2022 gebracht.
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	•    Een derde van de eindwaarde: € 3,4 mln. negatief •    € 2,4 mln. voorgefinancierd voor de aankoop gronden; is later omgezet in een lening aan de gemeente Waadhoeke. Hierover is jaarlijks rente bijgeschreven. Totaal stond  per 31-12-2022 een vordering open van  € 4,3 mln. bij de gemeente Waadhoeke.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	De eindwaarde van de grondexploitatie was per 31-12-2022 € 10,3 mln., waarin elke partij een gelijk aandeel heeft.
Financiële risico’s provincie	De Provincie loopt geen financieel risico meer.

 

4.3 Omgevingsberaad Waddengebied, Leeuwarden
In 2020 is het voormalige Regiecollege Waddengebied overgegaan in het Omgevingsberaad Waddengebied (OBW). Het OBW is een van de drie onderdelen van een nieuwe governance voor het Waddengebied, zoals medio 2019 aangekondigd door de minister van Infrastructuur en Waterstaat en de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De andere twee onderdelen zijn: het Bestuurlijk Overleg Waddengebied en de Beheerautoriteit Waddenzee.

Het Omgevingsberaad Waddengebied is een platform waar gestructureerd discussies over het Waddengebied worden geïnitieerd en gevoerd, alsook informatie uitgewisseld. Gebruikers van het Waddengebied (zoals havens, visserij, landbouw, recreatie en toerisme), natuur- en milieuorganisaties en de Waddenacademie nemen deel aan dit beraad. Rijk en regionale overheden gebruiken het OBW voor het bespreken en toetsen van beleidsvoorstellen. De heer Brok, Commissaris van de Koning van Fryslân is in zijn functie als rijksheer, voorzitter van het OBW én vicevoorzitter van het Bestuurlijk Overleg Waddengebied, zodat de connectie tussen beide overleggen goed geborgd is.

Financiering ervan vindt plaats door Rijk, provincie, gemeenten en waterschappen. Afspraken zijn vastgelegd in een werkplan. 

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)Rechtsvorm (bestuurder GS)	Convenant (A. Fokkens, Commissaris van de Koning in zijn rol als rijksheer)
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang	Niet van toepassing.
Resultaat	2020: € 50.324 (wordt toegevoegd aan overlopende passiva). 2021: -/- € 141.530 (het negatieve resultaat komt grotendeels door bijdragen die al in het vorig boekjaar zijn ontvangen)
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	De bijdrage zijn als volgt verdeeld:  Rijk 30%  Provincies 40% Gemeenten 20% Waterschappen 10% Bijdrage provincie Fryslân 2022: € 47.300 2023: € 47.300 (begroot)
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Niet van toepassing
Financiële risico’s provincie	Geen

 

4.4 Regioboard Noordoost Fryslân, Leeuwarden

De Regioboard bestaat uit negen leden, drie vanuit overheid, drie vanuit het onderwijs en drie ondernemers. Samen met de onafhankelijk voorzitter en de programmaorganisatie werkt de Regioboard aan de economische groei van de regio, de stabilisatie van de werkgelegenheid en aan een grote innovatieslag. Daarnaast beoordeelt de Regioboard of projecten gesubsidieerd worden uit de Regiodealgelden. 

Vanaf 1 januari 2020 worden projecten van de Regiodeal Noordoost Fryslân aangejaagd door een nieuwe programmaorganisatie, voorlopig genoemd Versnellingsagenda. Om de samenwerking in de regio slagvaardig aan te jagen wordt er nauw samengewerkt met het bedrijfsleven, onderwijs en de overheid. Op 11 maart 2020 zijn vertegenwoordigers van deze partijen officieel geïnstalleerd in de Regioboard Noordoost Fryslân.

Programma	Bestuur
Rechtsvorm (bestuurder GS)Rechtsvorm (bestuurder GS)	Convenant, gedeputeerde K. Fokkinga
Bestuurswisselingen of veranderingen in openbaar belang
Resultaat	per project worden de resultaten weergegeven
Financieel belang in de verbonden partij (orde van grootte)	De bijdragen voor de diverse projecten worden opgebracht door de EU, gemeenten, bedrijfsleven, onderwijs en provincie Fryslân.
Eigen en vreemd vermogen verbonden partij	Niet van toepassing
Financiële risico’s provincie	Geen