Programma 3: Omgeving

Wat hebben we gezien?

Terug naar navigatie - Wat hebben we gezien?

Natuur, landschap, landbouw, water en milieu:

Nationaal Programma Landelijk Gebied
In het Nationaal Programma Landelijk Gebied werken overheid en lokale partijen samen aan maatregelen voor een landelijk gebied waar de kwaliteit van het water goed is en waar planten en dieren kunnen voortbestaan. En waar de landbouw een belangrijke plaats heeft. Daarbij is volop aandacht voor de brede welvaart: een landelijk gebied, waar je prettig, gezond en veilig kunt wonen, werken, ondernemen en recreëren. 

In de zomer van 2023 is het ontwerp Fries Programma Landelijk Gebied ingediend, samen met vier maatregelpakketten. Deze maatregelpakketten zijn concrete maatregelen op gebied van water, natuur, veenweide en landbouw die de komende jaren kunnen worden uitgevoerd. Als voorloper op de totale opgave van het FPLG. Op basis van het definitief landelijk NPLG kan de provincie haar eigen FPLG definitief afronden en indienen bij het Rijk. 

Energie:
De behoefte van de Friese overheden en verschillende maatschappelijke organisaties om de samenwerking uit te bereiden en te bestendigen heeft in 2023 geleid tot de start van de Friese Energietafel. Daarbinnen bekijken we gezamenlijk op welke uitvoeringsonderwerpen verder kan worden samengewerkt. In 2023 is in elk geval gestart met het opstellen van een Energievisie. 

De behoefte aan samenwerking blijkt ook uit de hoge opkomst bij de Friese Energiedagen die in 2023 zijn georganiseerd.

Het elektriciteitsnet loopt tegen zijn grenzen aan. Dat zet niet alleen de rem op de opwekking van meer schone energie, maar ook op de uitbreiding van bedrijven. 

Hoewel de energiemarkt iets minder gespannen is ligt het prijspeil nog hoger dan voor 2021. De betaalbaarheid van energie voor huishoudens en bedrijven staat nog steeds onder druk. 

Vastgestelde beleidsnotities

Terug naar navigatie - Vastgestelde beleidsnotities

Natuur en Landschap

Landbouw

Veenweide

Water en Milieu*

Energietransitie

 

*Zie beleidsveld 3.4 Water en Milieu onderdeel VTH Milieu en Natuur voor het provinciaal VTH uitvoeringskader Milieu en Natuur

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen
  • Fryske Útfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO), Grou
  • Fûns Fryske Skjinne Enerzjy (FSFE), Leeuwarden
  • Fonds Nazorg Stortplaatsen
  • Stichting Nazorg Ouwsterhaule
  • Samenwerkingsovereenkomst Waddenglas
  • Samenwerkingsovereenkomst Omgevingsdienst Groningen (ODG) Brzo Noord, Veendam

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstellingen programma 3

Terug naar navigatie - Doelstellingen programma 3

Een mooi Fryslân willen we zijn, waarin het kenmerkende Friese Landschap een fundament is voor leefbaarheid, biodiversiteit, recreatie, landbouw en zo mogelijk ook voor andere opgaven. 

Om deze ambities te kunnen realiseren moet de basis op orde zijn. De Friese ruimte heeft veel kwaliteiten die we willen behouden en versterken. Dat moet op een slimme manier gebeuren: niet door verandering tegen te houden maar door gewenste nieuwe ontwikkelingen te laten aansluiten bij bestaande kwaliteiten. Om deze kwaliteiten op orde te hebben en te houden, voeren we onze wettelijke taken uit en nemen we de verantwoordelijkheid die we als provincie hebben. Voor de bestaande kwaliteit zien we een aantal doelstellingen, waaronder een duurzame landbouw, het beschermen en ontwikkelen van natuur, behoud en versterken van kwaliteiten landschap, verbeteren en schoonhouden van milieu en de kwaliteit en kwantiteit van het (grond)water zijn op peil. 

Daarnaast zijn vanuit de samenleving in de Omgevingsvisie vier urgente opgaven benoemd, namelijk:

  • Fryslân houdt de leefomgeving vitaal, leefbaar en bereikbaar;
  • Fryslân zet de energietransitie met kracht voort;
  • Fryslân wordt klimaat-adaptief ingericht;
  • Fryslân versterkt de biodiversiteit.

Deze opgaven zijn groot, onderling verbonden en ze raken de hele provincie. De opgaven vragen om een integrale en gezamenlijke aanpak en krijgen de komende jaren vorm en betekenis samen met onze partners in onze provincie. 

Wat betekenen deze urgente opgaven? 
Biodiversiteit is van groot belang voor gezonde bodems, schoon water, schone lucht, bestuivers voor voedselgewassen, natuurlijke weerstand tegen ziekten en plagen en veerkracht bij het opvangen van klimaatverandering. Kortom, de natuur is de basis van ons bestaan én onze economie. Als het niet goed gaat met onze biodiversiteit, dan heeft dat gevolgen voor ons welzijn en onze welvaart. Kunnen we straks nog voldoende gezond voedsel produceren? Is er nog natuur om de gevolgen van klimaatverandering te verzachten? Alle belang om ambities te formuleren die bijdragen aan een toekomstbestendig landelijk gebied. 

Ten aanzien van de energietransitie is het doel om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen en van fossiele brandstoffen af te gaan. Daarbij is aandacht voor deze duurzaamheidsdoelstellingen en ruimtegebruik. 

Door verandering van het klimaat zien we een zeespiegelstijging en weersextremen die zorgen voor overlast en schade en bedreigen onze veiligheid. Vandaar dat dit een urgente opgave is. Het doel is om Fryslân klimaatbestendig in te richten en mee te laten bewegen met de veranderingen in het klimaat. 
Het leefbaar houden van de omgeving gaat onder meer over dat de leefomgeving bijdraagt aan de gezondheid van mensen en voor iedereen toegankelijk is. Een aantrekkelijk landschap en mooie natuur in de omgeving draagt hieraan bij. 

Naast de urgente opgaven in de Omgevingsvisie is ook de stikstofaanpak urgent. Deze wordt komende jaren vorm gegeven via het Nationaal Programma Landelijk Gebied, een programma onder de Nationale Omgevingsvisie. Naast de aanpak van stikstof worden hierin de landelijke en provinciale doelen t.a.v. klimaat, water en natuur opgenomen. Essentie is dat landelijk de kwaliteit van de natuur moet worden verbeterd, het watersysteem robuuster en gezonder moet worden gemaakt en op weg naar een klimaatneutraal landelijk gebied. 
Een forse inzet op natuurherstel en -behoud is ook nodig om zo ruimte te creëren voor duurzame economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarnaast geldt dat Nederland zich op meerdere terreinen Europees en internationaal verplicht heeft aan diverse natuur-, water- en klimaatdoelstellingen. Dit alles moet gebeuren in samenhang met een toekomstbestendige ontwikkeling van de landbouw. Grote opgaven waar we de komende jaren mee aan de slag gaan. 

3.1 Natuur en landschap

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Het Natuurpact is onvoldoende toereikend voor alle opgaven. 

3.2 Landbouw

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Zowel de tijdelijke landbouwmiddelen als de middelen voor de regiodeal Natuurinclusieve landbouw worden niet in z'n geheel benut. 

3.3 Veenweide

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

In 2023 is maximaal de focus gelegd op uitvoering. Dit betekent dat planvorming in de zes ontwikkel- en kansrijke gebieden is voorbereid. Daarnaast zijn er ook stappen genomen in uitvoering , door bijvoorbeeld grondaankoop, diverse pilots en de aanpak funderingen (o.a. code rood). Door onvoldoende financiële- en organisatorische spankracht is het schier onmogelijk om de doelstelling van 0,4 Mton tijdig in 2030 te realiseren. Dit hangt met name samen met het ontbreken van gebiedsprocessen in ongeveer de helft van het plangebied. 

Geld

G

3.4 Water en Milieu

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De realisatie van de doelen op gebied van KRW en waterberging lopen achter t.o.v. de planning. Daarnaast is meer tijd nodig voor de herziening van het beschermingsbeleid drinkwater. 

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Het bodembeleid wordt uitgewerkt conform vastgestelde Startnotitie. Dit kost meer tijd dan gepland. Daarnaast voert de FUMO een deel van de wettelijke taken uit. Deze zijn niet allemaal uitgevoerd.  

Geld

G

3.5 Energietransitie

Beleid

G

Tijd

G

Geld

R

Geld (toelichting)

Door lastneming subsidies moet er geld naar voren worden gehaald. Dit zorgt voor een overbesteding.

3.6 Transitie omgevingswet

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Beleidsveld 3.1. Natuur en landschap

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 3.1.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 3.1.
  1. We willen naar een natuur-inclusieve samenleving waaraan iedereen een bijdrage levert en het fijn wonen, werken en leven is.
  2. In het kader van het herstellen en bevorderen van de biodiversiteit willen we:
    • De basiskwaliteit en samenhang van leefgebieden herstellen (de basis op orde: Natuurnetwerk Nederland (NNN), Natura 2000, Agrarisch Natuurbeheer, weidevogelkerngebieden, voldoende water, schoon water (N, P, inrichting en beheer afgestemd op biodiversiteit) lucht (N) en een gezonde bodem).
    • De verbinding versterken tussen economie en natuur en landbouw (natuurinclusieve landbouw, circulaire economie, recreatie, beheer infrastructuur).
    • De bewustwording in de samenleving versterken (betrokkenheid bij leefomgeving, actieve inzet, monitoring, samenwerking, via cultuur) 
    • Natuurinclusief ontwerpen bij nieuwe projecten, koppelen van opgaven, en een gebiedsgerichte aanpak.
  3. We willen voorkomende soorten in stand houden en kwetsbare soorten beschermen.
  4. Een ombuiging van de neerwaartse trend in een opwaartse trend van weidevogels, met als inzet stabilisatie en groei van de weidevogelpopulaties: 10.000 broedparen Grutto in 2030
  5. Het duurzaam in stand houden van de internationaal beschermde ganzenpopulaties.
  6. We willen de schade van overlast gevende soorten beperken, waaronder het jaarlijks verlagen van de vraatschade van met name winterganzen.

Doel indicatoren

Ambitie Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie
Ambitie 1. Herstel en bevorderen van de biodiversiteit Het aantal Soorten van Fries Belang die bedreigd zijn, neemt af. 20% afname in 2026   
Aantal ha nieuwe natuur functiewijziging 750 hectare in 2027  
Aantal ha nieuwe natuur ingericht 2.000 hectare in 2027  
Groei aantal ha natuur in gesubsidieerd beheer SNL 2.000 ha t/m 2027  
Groei aantal ha natuur in gesubsidieerd beheer ANLB uitgesplitst in:

Optimalisatie en uitbreiding
Aanvalsplan Grutto
KRW Water
23.500 ha t/m 2027, uitgesplitst in:
14.000
2.000
7.500
 
Ambitie 2. Soorten in stand houden en de schade beperken  Aantal broedparen grutto 10.000 broedparen in 2030  
Aantal robuuste weidevogelplusgebieden (Aanvalsplan Grutto) 14 weidvogelplusgebieden in 2027  
Ganzenschade 5 – 10% minder ganzenschade  

Toelichting

Het aantal Soorten van Fries Belang die bedreigd zijn, neemt af
Het aantal landelijk vastgestelde Rode lijsten neemt geleidelijk toe omdat de kennis over soortgroepen toeneemt. Rode lijstsoorten zijn kwetsbare en (ernstig) bedreigde soorten met een negatieve trend in aantallen en/of verspreiding. De lijst met soorten van Fries belang uit 2018, is een selectie van de toen bekende Rode lijstsoorten die in Fryslân voorkomen en een sterke binding hebben met onze Provincie.  In 2022 is deze wetenschappelijke lijst geactualiseerd (FLORON (2022.091/01). 

Hieruit blijkt dat de lijst uit 2018 inderdaad korter is geworden, omdat de RL-status en/of de relatieve betekenis van Fryslân voor de soorten veranderde (-118 soorten).  Tegelijkertijd werd de actuele lijst van RL- en beschermde soorten die een sterke binding hebben met Fryslân juist langer (+358). Dit komt omdat er sinds 2018 meer soortgroepen zijn uitgewerkt en Rode lijsten bijgekomen zijn. Daarnaast zijn ook alle wettelijk beschermde soorten aan het overzicht toegevoegd. 

We moeten daarom vaststellen dat het korter maken van de lijst met soorten van Fries belang uit 2018 geen realistische en passende doelstelling is. 
De Provincie Fryslân en het Friese Herstelprogramma Biodiversiteit hebben hier geen directe invloed op. Wel wordt alles op alles gezet om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen en een positieve trend te bewerkstelligen. Effectieve maatregelen kunnen namelijk wel bijdragen aan herstel van biodiversiteit, zie bijvoorbeeld het succesverhaal van de otter, die het goed doet in Fryslân en inmiddels ook van de Rode lijst af is gehaald

Groei aantal ha natuur in gesubsidieerd beheer SNL De grootste oppervlakten natuur waarvoor beheerders in aanmerking komen voor subsidie zit inmiddels al in de SNL. Echter zal de toename van 2000 ha met name moeten komen uit de nog te ontwikkelen natuur. Verwachting is dat vanwege de procedures van het omzetten van landbouwgrond in natuur het langer duurt om de nog te ontwikkelen natuur in de SNL onder te brengen.

Groei aantal ha natuur in gesubsidieerd beheer ANLB Het streven was een totale groei van 5.350 ha (Optimalisatie en uitbreiding 3.150, Aanvalsplan Grutto 600 en KRW Water 1.600). Het realisatiecijfer was per 2023 een totale groei van 5.050 (Optimalisatie en uitbreiding (incl. categorie klimaat) 3.620, Aanvalsplan Grutto 560 en KRW Water 870). De doelen voor Optimalisatie en uitbreiding (ruim) en het aanvalsplan Grutto (bijna) zijn dus wel gehaald, maar die voor KRW niet.  * De bedragen voor Aanvalsplan Grutto zijn opgenomen binnen het leefgebied Open Grasland en het is daarmee lastig om de groei van Aanvalsplan Grutto daaruit te destilleren. Om de groei van het aantal hectares voor Aanvalsplan Grutto toch bij benadering te berekenen is uitgegaan van gemiddeld hectarebedrag van € 2.131,25. Dit bedrag is berekend op basis van 1e openstelling van € 1.550.000,- gedeeld door het aantal te realiseren hectares van 800 + tariefstijging van 10%.

Ganzenschade  Op basis van de meest recente, voorlopige cijfers is de vraatschade in 2023 13,9% hoger dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren. Er is hiervoor geen duidelijke oorzaak te geven. Wat meegespeeld kan hebben is de stijging van de populatie zomerganzen of bereidheid om schade te melden bij grondgebruikers. Het totale oppervlak getaxeerde schade blijft sinds 2017/2018 ongeveer gelijk. Het aantal trekganzen  is al sinds 2013 min of meer stabiel, terwijl het aantal in 2023 zelfs aanzienlijk lager lag, mogelijk als gevolg van de vogelgriep. Op basis van de meest recente, voorlopige cijfers is de vraatschade in 2023 13,9% hoger dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren.

Aantal robuuste weidevogelplusgebieden In totaal is er gestart met het robuuster maken van acht weidevogelkerngebieden in kader van het Aanvalsplan Grutto (weidevogelplusgebieden).  Vier gebieden in 2022 en vier gebieden in 2023. Deze gebieden kunnen pas worden afgemaakt als de volgende onderdelen van het Aanvalsplan Grutto gereed zijn: langlopende beheercontracten, plus beheervergoedingen en verdienmodellen.  

In het kader van het herstelprogramma biodiversiteit werken we toe naar de volgende resultaten:

Terug naar navigatie - In het kader van het herstelprogramma biodiversiteit werken we toe naar de volgende resultaten:

Steunpuntlocaties Provinciale Waterstaat

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Budget bleek toereikend voor 1 steunpuntlocatie i.p.v. 2. 

We nemen biodiversiteit als aandachtsgebied mee in alle lopende programma’s

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We investeren in kennisontwikkeling- en deling, bewustwording en educatie over biodiversiteit

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We maken een activiteitenplan ‘Natuur-inclusief werken’

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Voor alle andere natuurgerelateerde onderwerpen (ontwikkelopgave NNN, beheer (agrarische) natuurgebieden, soorten, N2000, Nationale Parken)

Terug naar navigatie - Voor alle andere natuurgerelateerde onderwerpen (ontwikkelopgave NNN, beheer (agrarische) natuurgebieden, soorten, N2000, Nationale Parken)

Natuurnetwerk Nederland: verwerven, inrichten en verkopen van gronden

Beleid

G

Tijd

G

Geld

R

Geld (toelichting)

Voor de realisatie van het NNN is op dit moment nog onvoldoende budget.  De inzet is om de komende 
jaren dit budget middels andere programma's (zoals FPLG, programma natuur, Europese subsidies) beschikbaar te krijgen. Zie ook toelichting paragraaf 9.

Regie voeren op Agrarisch natuurbeheer en beheer van het Natuurnetwerk Nederland

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Beheer van het NNN

  • Budget uit het Natuurpact is niet toereikend voor alles wat we willen, waar liggen de keuzes
  • Onduidelijkheid over het natuurbeheer na het Natuurpact (eindigt in 2027)
  • Budget uit het Natuurpact is voor beheer, monitoring en voorzieningen. Beheerders geven aan graag een bijdrage te willen voor vaarland.
  •  Kosten voor jaarlijks beheer en onderhoud die toenemen
  • Kosten voor monitoringswerkzaamheden die duurder worden
  •  Natuurbeheer op de eilanden is duurder dan op vaste wal
  •  Maatregelenpakket FPLG

ANLB

Formeel hebben we de dekking gereed , maar de wens van GS is de claim op de reserve de komende 2 jaar op te lossen. Dat is een risico of dat wel of niet volledig gaat lukken. 

Natura 2022: Uitvoeren van maatregelen en voorbereiden en vaststellen van de tweede beheerplannen

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We voeren het soortenbeleid uit (o.a.weidevogels / grutto’s, ganzen)

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Nieuw beleid voor ganzen wordt opgesteld.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

In de startnotitie voor dit beleid heeft PS besloten dat alle relevante partijen goed betrokken dienen te worden bij het opstellen van het nieuwe ganzenbeleid. De meest betrokken partijen (landbouw en natuur) werken in een Regiegroep aan een advies over het nieuwe ganzenbeleid. Deze Regiegroep hecht aan een zorgvuldig proces. Het onderwerp is complex en vraagt meer tijd van de Regiegroep om tot een gezamenlijk advies te komen. Het beleid wordt in 2024 voorgelegd aan PS. 

Geld

G

Uitwerking wordt gegeven aan Nationale Parken nieuwe stijl

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Programma Stikstof

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling Programma Stikstof

Terug naar navigatie - Doelstelling Programma Stikstof
  • Het duurzaam reduceren van de stikstofdepositie in de 11 stikstofgevoelige N2000 gebieden, zodanig dat de instandhoudings- en uitbreidingsdoelstelling in deze N2000 gebieden worden gehaald. 
  • Het realiseren van een robuuste en veerkrachtige natuur in de 11 stikstofgevoelige N2000 gebieden, zodanig dat deze weerbaarder is tegen de stikstofdepositie.
  • Duurzame economische ontwikkeling, met het zwaartepunt op de zuivelketen binnen de landbouw in Fryslân. Zodanig dat het perspectief van deze ontwikkeling de natuurwaarden niet negatief beïnvloeden. 
  • Houdbare vergunningverlening; Vergunningverlening die juridisch houdbaar is en een basis is voor een gezonde economische ontwikkeling in Fryslân en mede borgt dat de stikstofdepositie ontwikkeling zodanig is dat de natuur behouden blijft. 

Doel indicatoren

Ambitie Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie
Het duurzaam reduceren van de stikstofdepositie in de 11 stikstofgevoelige N2000 gebieden. Het percentage van het areaal waar geen sprake is van overschrijding van de KDW, in stikstofgevoelige N2000 gebieden. 50% 2030, 
74% 2035
 
Het realiseren van een robuuste en veerkrachtige natuur in de 11 stikstofgevoelige N2000 gebieden.  Percentage afronding herstelmaatregelen uitvoeringsprogramma natuur t/m 2030.  100%    

Toelichting

Medio 2023 heeft een herziening van de kritische depositiewaarde (KDW) plaatsgevonden Dit heeft ertoe geleid dat de waarde die aangeeft hoeveel stikstof de natuur aankan zonder dat er schade optreedt, in vrijwel alle stikstofgevoelige N2000 gebieden naar beneden is bijgesteld. Zo ook in Fryslân. Dit betekent dat de opgave om de stikstofdepositie in de 11 stikstofgevoelige duurzaam te reduceren groter geworden is. Het behalen van de omgevingswaarden (50% onder KDW in 2030 en 74% onder KDW in 2035) dreigen hiermee buiten bereik te raken.

In paragraaf 9 wordt bij Grote projecten een uitgebreide toelichting gegeven op de voortgang van het uitvoeringsprogramma natuur en het Fries Programma Landelijk Gebied (FPLG). 

De stikstofbank is volledig operationeel en kent een aantal doelenbanken

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De stikstofbank is operationeel, waarbij er een doelenbank opgericht is: de doelenbank PAS legalisatie. Er is nog geen aanleiding geweest voor het oprichten van een tweede doelenbank.

Tijd

G

Geld

G

Realisatie pilot meten en monitoren binnen de gebiedsgerichte aanpak

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Voorbereiding van de gebiedsgerichte aanpak in het gebied is gestart

Beleid

G

Beleid (toelichting)

Gerealiseerd in het gebiedsprogramma FPLG.

Tijd

G

Geld

G

Wij hebben een plan gemaakt met de industrie en de bouw over hoe de stikstofdoelen in Fryslân gerealiseerd worden.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Wij hebben een plan gemaakt met de landbouw sector over hoe de stikstofdoelen in Fryslân gerealiseerd worden.

Beleid

G

Beleid (toelichting)

In de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) wordt gevraagd om de stikstofdoelen op te nemen in het gebiedsprogramma NPLG. Op 27 juni 2023 heeft het college het gebiedsprogramma FPLG vastgesteld. Dat programma is gemaakt in nauwe samenwerking met deelnemers uit de landbouwsector.

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
Het duurzaam reduceren van de stikstofdepositie in de 11 stikstofgevoelige N2000 gebieden. Percentage afgeronde maatregelen (binnen looptijd 1e Specifieke uitkering) 40% 10%
Het realiseren van een robuuste en veerkrachtige natuur in de 11 stikstofgevoelige N2000 gebieden.   Provinciaal gebiedsplan conform wet Stikstofreductie en Natuurherstel voor de gebiedsgerichte aanpak gereed in de gebieden. 1 1
Pilot meten en monitoren binnen de gebiedsgerichte aanpak uitgewerkt en opgestart  1 1
Duurzame economische ontwikkeling, met het zwaartepunt op de zuivelketen binnen de landbouw in Fryslân.         Stikstofbank/SSRS operationeel    
  • aantal doelenbanken opgezet
2 1
  • aantal doelenbanken operationeel
2 1
Uitvoeren laaghangend fruit pakket
  In uitvoering
Plan van aanpak generieke stikstofreductie Fryslân 
100% 100%
Houdbare vergunningverlening en daarmee basis voor een gezonde economische ontwikkeling in Fryslân. Percentage vergunde PAS melders 25% 2023 2%

Stikstofbank/SSRS: De stikstofbank is opgericht en operationeel. Er is een doelenbank opgericht: doelenbank PAS-legalisatie. Er is nog geen aanleiding geweest voor het oprichten van een tweede doelenbank. In paragraaf 9 wordt bij Grote projecten een uitgebreide toelichting gegeven op de voortgang van het uitvoeringsprogramma natuur en het FPLG.

Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

Percentage vergunde PAS melders

Het Rijk is verantwoordelijk voor het nemen van de bronmaatregelen die de stikstofdepositieruimte moet opleveren voor de legalisatie van de PAS-melders. Tot op heden is er in Friesland – en in andere noordelijke provincies – nog geen stikstofruimte beschikbaar gekomen vanuit het legalisatieprogramma PAS-melders. Hierdoor is het niet mogelijk om een vergunning te verlenen voor de PAS-melders.  
Wanneer er op termijn wel ruimte beschikbaar zou komen, dan kunnen we ook op dat moment nog niet overgaan tot vergunningverlening vanwege het additionaliteitsvereiste en de onzekerheid over de emissiearme stallen. 
Momenteel wordt door IPO een nieuw actieplan voorbereid voor het versnellen van de legalisatie van PAS-melders. Tevens is er een concreet budgetverzoek ingediend bij de minister om opnieuw financiële middelen beschikbaar te stellen aan provincies, waarmee aanvullende provinciale maatregelen getroffen kunnen worden als aanvulling op het legalisatieprogramma.  Daarnaast bereidt de dienst een plan van aanpak voor om actief in contact te komen met PAS-melders en deze te informeren over de voortgang.

Landschap en ruimtelijke kwaliteit

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling Landschap en ruimtelijke kwaliteit

Terug naar navigatie - Doelstelling Landschap en ruimtelijke kwaliteit
  • De Friese landschapstypen en hun ontstaansgeschiedenis blijven herkenbaar (de basis op orde).
  • Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, en de belangenafweging die hieraan voorafgaat, zijn altijd landschaps-inclusief.
  • Herstel van landschapselementen die de provinciale kernkwaliteiten versterken en het draagvlak voor het Friese landschap vergroten. 

Op dit moment zijn er geen doelindicatoren beschikbaar. Deze zijn onderdeel van het Programma Landschap dat in medio 2023 wordt vastgesteld door GS en PS.

Fryslân mooi houden doen we ook door inzet van het ruimtelijk ‘kwaliteitsteam’.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Via het Europese programma POP, onderdeel niet productieve investeringen voor landschap, subsidiëren wij projecten voor het herstel van landschap en in samenhang daarmee voor herstel van natuur en biodiversiteit.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Via Panorama2028/DeUitkijkers vergroten we de maatschappelijke aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en het Friese landschap door ontwerpend onderzoek.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Zie tekst bij tijd.

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Door prioritering hebben we hier minder tijd aan kunnen besteden.

Geld

G

We organiseren in 2023 samen met de partners een Friese Landschapstriënnale.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We subsidiëren de Nationale Landschappen (Noardlike Fryske Wâlden en Stichting Mar en Klif) en Landschapsbeheer Fryslân (LBF) met als doel behoud, beheer en ontwikkeling van de landschappen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We werken samen met gemeenten, Wetterskip, organisaties die zich bezig houden met landschapsbehoud en beheer, experts, belangengroeperingen, boeren en burgers.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We werken samen met LF2028 en de Landschapstriënnale 2023 om onze beleidsdoelen op een vernieuwende manier onder de aandacht van de Mienskip te brengen en de dialoog aan te gaan.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Wij zorgen ervoor dat Fryslân mooi blijft.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
De Friese landschapstypen en hun ontstaansgeschiedenis blijven herkenbaar (de basis op orde). Samen met onze partners een programma Landschap opstellen waarin we gezamenlijk uitvoering kunnen geven aan de opgave voor het landschap In 2023 Programma Landschap gereed Niet gereed.
Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, en de belangenafweging die hieraan voorafgaat, is altijd landschaps-inclusief. Samenwerking t.b.v. ruimtelijke kwaliteit via Omgevingstafels  6 Omgevingstafels 6
Percentage provinciale projecten met ruimtelijke impact waarover advisering is gedaan. 100% 100%
Percentage gemeentelijke bestemmings-/omgevingsplannen met impact voor landschap waarover advisering is gedaan. 100% 100%
Aantal grote gemeentelijke projecten waarover wordt geadviseerd. 20 20
Herstel van landschapselementen die de provinciale kernkwaliteiten versterken en het draagvlak voor het Friese landschap vergroten. Aantal landschapsherstelprojecten in het kader van POP. 3 3
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

Opstellen programma Landschap:
Doordat in 2023 om inhoudelijke redenen prioriteit is gegeven aan de Nationale Omgevingsvisie Extra (NOVEX) en de FPLG is het programma Landschap niet opgesteld. Provinciale Staten zijn hierover op 4 april 2023 per brief geïnformeerd (briefnummer 02070747).

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
Ambitie 1. Herstel en bevorderen van de biodiversiteit Basis op orde. De Provincie Fryslân geeft het goede voorbeeld.  2 steunlocaties zijn biodivers ingericht en worden ecologisch beheerd.

1

Kennis ontwikkelen: beschikbaarheid beoogde kennis 75% van de beoogde kennis staat op het biodiversiteit kennisplatform. 80%
Kennis delen: Friezen zijn zich bewuster van het belang van biodiversiteit en meer geneigd om te zorgen voor flora en fauna. Biodiversiteitsfestival met 500 bezoekers Het digitaal loket is operationeel 2500
Verbindingen realiseren: participerende partijen in uitvoering samenhangend beheer Het netwerk van 15 partijen komt 3 keer bij elkaar. 3
Bewustwording en educatie: publieksbereik 400 scholen 400
Natuurinclusief: ontwikkeling handelingsperspectief voor natuurinclusief werken Activiteitenplan met fasering is ontwikkeld en quick wins zijn geïmplementeerd Handelingsperspectief is ontwikkeld
  Natuurnetwerk Nederland (NNN)    
  • Hectares verworven / functiewijziging
200  76
  • Hectares ingericht
300 107
  • Hectares verkocht
250 210
  • Groei hectares in beheer binnen NNN
300 55
  Groei aantal ha natuur in gesubsidieerd beheer ANLB uitgesplitst in: 5.350, uitgesplitst in: 5.050
  • Optimalisatie en uitbreiding
3.150 3.620
  • Aanvalsplan Grutto
>600 560
  • KRW Water
1.600 870
  Natura 2000    
  • Percentage afgeronde maatregelen (in totaal 258 maatregelen) binnen looptijd 1e beheerplanperiode 
70% 70%
  • Percentage afgeronde stikstofgevoelige maatregelen (totaal 77 maatregelen) binnen looptijd 1e beheerplanperiode
80% 80%
  • Vast te stellen evaluatiedocumenten 1e beheerplanperiode
6 1
  • Vast te stellen Natuurdoelanalyses
9 9
  • Voor te bereiden beheerplannen 2e beheerplanperiode
10 0
  • Vast te stellen beheerplannen 2e beheerplanperiode
3 (Friese Meren) 3 (Friese Meren)
Ambitie 2. Soorten in stand houden en de schade beperken Weidevogels: Aantal gruttobroedparen 7.800 8.800 (getelde aantal nesten en broedparen)

Ganzen: gewasschade in kg droge stof

5 - 10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande 2 jaren 13,9% hoger
Beleidsnotitie Invasieve exoten Besluit PS in 2023 Besluit is eind 2022 genomen in PS

In paragraaf 9 wordt bij Grote projecten een uitgebreide toelichting gegeven op de voortgang van de natuurontwikkeling.

Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

Herstelprogramma Biodiversiteit
Alle gestelde doelen zijn bereikt, met als hoogtepunt het Biodiversiteitsfestival Broed dat niet 500, maar 2500 bezoekers heeft getrokken. In de lijn bewustwording- en educatie is toegankelijk voor alle scholen in Fryslân. Aan de activiteiten zelf, hebben zo'n 40 scholen meegedaan. Ook is hier de samenwerking met het Natuurmuseum opgezocht, waarbij ook veel kinderen en gezinnen bereikt worden. Een ambitie die deels is gerealiseerd is de realisatie van twee biodivers ingerichte provinciale steunpunten.  Bij uitvoering bleek dat slechts budget beschikbaar was voor de biodiverse inrichting van 1 provinciaal steunpunt.  In 2024 wordt verder ingezet op het biodivers inrichten van de provinciale steunpunten. 

Natuurnetwerk Nederland (NNN)
Er zijn minder hectares verworven/functiewijziging. Dit komt doordat de hectares vrijwillig gerealiseerd moeten worden. Daarnaast blijkt dat er meer tijd nodig is om natuur te realiseren via de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) , bijvoorbeeld omdat er meer tijd nodig is om ruilgrond te vinden . Voor de inrichting is er meer tijd nodig en vindt de oplevering in 2024 plaats.  In 2023 zijn er minder hectares voor natuurbeheer ingediend dan was verwacht, vandaar dat de geplande 300 ha niet is gehaald.

Groei aantal ha natuur in gesubsidieerd beheer ANLB
Het streven van een totale groei van 5.350 ha is niet gehaald (5.050). Eén van de redenen hiervoor is dat de tarieven voor de beheerpakketten binnen het ANLb per 1-1-2023 zijn gestegen waardoor met het beschikbare budget minder hectares konden worden gerealiseerd. Binnen onderdeel Optimalisatie en uitbreiding is ook de nieuwe categorie Klimaat opgenomen. Voor deze nieuwe categorie Klimaat was uitgegaan van een realisatie van 1.300 ha, dit is uitgekomen op 1.930 ha. De groei binnen onderdeel KRW Water is bij lange na niet gehaald.  Het hectarebedrag van de beheerpakketten binnen dit onderdeel ligt in werkelijkheid (veel) hoger dan het hectarebedrag waarvan is uitgegaan bij de berekening van het verwachte aantal hectares uitbreiding.

Natura 2000
Vrijwel alle doelen zijn bereikt met uitzondering van de vast te stellen evaluatiedocumenten 1e beheerplanperiode en het voorbereiden van de beheerplannen 2e beheerplanperiode. De reden hiervoor is dat het opstellen van de Natuurdoelanalyses meer tijd heeft gekost. Voor het opstellen van de evaluatiedocumenten en het opstellen van de beheerplannen is ook nog voldoende tijd omdat er meer tijd is omdat de beheerplannen 1e beheerplanperiode eerder al zijn verlengd.

Ganzenschade
Op basis van de meest recente, voorlopige cijfers is de vraatschade in 2023 13,9% hoger dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren. Er is hiervoor geen duidelijke oorzaak te geven. Wat meegespeeld kan hebben is de stijging van de populatie zomerganzen of bereidheid om schade te melden bij grondgebruikers. Het totale oppervlak getaxeerde schade blijft sinds 2017/2018 ongeveer gelijk. Het aantal trekganzen  is al sinds 2013 min of meer stabiel, terwijl het aantal in 2023 zelfs aanzienlijk lager lag, mogelijk als gevolg van de vogelgriep. Op basis van de meest recente, voorlopige cijfers is de vraatschade in 2023 13,9% hoger dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren.

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 79.455 96.865 86.441 10.424
Totaal baten 16.100 27.901 21.880 6.021
Saldo van lasten en baten 63.355 68.964 64.561 4.403

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Ambitie omschrijving Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Lasten
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 9.582 9.384 9.370 14
Soorten in stand houden en de schade beperken 25 35 32 3
Ambities landschap 1.468 1.544 1.535 9
Natuur en landschap overig 52 52 52 0
Structurele budgetten 11.126 11.015 10.988 27
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 4.673 4.719 3.991 728
Soorten in stand houden en de schade beperken 0 71 48 23
Ambities stikstof 72 180 166 14
Natuur en landschap overig 995 290 240 50
Tijdelijke budgetten 5.740 5.260 4.444 816
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 34.592 42.758 41.655 1.103
Soorten in stand houden en de schade beperken 12.756 13.211 14.436 -1.225
Natuur en landschap overig 3.019 5.247 2.564 2.683
Reserves 50.367 61.216 58.655 2.562
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 10.306 4.431 6.453 -2.022
Ambities stikstof 1.524 12.000 3.088 8.912
Natuur en landschap overig 392 2.943 2.813 130
Overlopende passiva 12.221 19.374 12.354 7.020
Totaal lasten 79.455 96.865 86.441 10.424
Baten
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 226 205 322 -117
Structurele budgetten 226 205 322 -117
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 19 100 56 44
Ambities stikstof 0 0 5 -5
Tijdelijke budgetten 19 100 61 39
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 3.259 8.222 8.685 -463
Soorten in stand houden en de schade beperken 374 0 458 -458
Reserves 3.634 8.222 9.143 -921
Herstel en bevorderen van de biodiversiteit 6.194 4.431 2.819 1.612
Ambities stikstof 5.636 12.000 6.721 5.279
Natuur en landschap overig 392 2.943 2.813 130
Overlopende passiva 12.221 19.374 12.354 7.020
Totaal baten 16.100 27.901 21.880 6.021
Saldo van lasten en baten 63.355 68.964 64.561 4.403
Mutatie reserves -2.020 -7.866 -4.383 -3.482
Mutatie tijdelijke budgetten -136 -2.202 -1.884 -318
Mutatie structurele budgetten 0 0 0 0
Resultaat van lasten en baten 61.199 58.896 58.293 603
Terug naar navigatie - Toelichting f.t.

Toelichting
Per saldo is er een resultaat van € 603.000 op dit beleidsveld.

Structurele budgetten
Vanuit de Wet Natuurbescherming is er € 114.000 meer aan legesinkomsten ontvangen. Dit komt doordat er ruim 30 meer aanvragen zijn binnengekomen waardoor deze inkomst hoger is dan verwacht. 

Tijdelijke budgetten
De lagere lasten € 816.000 en een lagere inkomst € 39.000 leidt tot een positief saldo van € 777.000.

Voor de Opkoop- en beëindigingsregeling zijn € 82.000 minder kosten gemaakt, dit betreft provinciale procesmiddelen die beschikbaar zijn gesteld voor de specifieke uitkering (SPUK) van het Rijk. Doordat er minder bedrijven zijn aangekocht vanuit deze SPUK waren er ook minder procesmiddelen benodigd. Bij de Berap 2023 zijn daarom al middelen vrijgevallen en nu valt het restant vrij.

Op het tijdelijke budget Weidevogels (€ 98.000) en Predatiebeheer (€ 57.000) is er een onderbesteding. Dit wordt met name veroorzaakt doordat een deel van de projecten goedkoper zijn uitgevoerd en doordat een niet of deels zijn uitgevoerd.

Op het budget Biodiversiteit is er een onderbesteding van € 143.000. Dit wordt veroorzaakt omdat de begrote kosten voor coördinatie in de lijn van Verbindingen Realiseren wegvielen doordat het projectleiderschap binnen de provincie is ingevuld. Daarnaast zijn er een aantal opdracht uitgezet die niet meer tijdig in 2023 konden worden afgerond. Deze kosten schuiven daarom door naar 2024.

Op het gebied van Invasieve Exoten zijn in 2023 twee subsidieplafonds opengesteld en deze worden in 2024 afgerond. De nog beschikbare ruimte (€ 250.000) gaat hiervoor automatisch mee naar 2024. 

Reserves
Aan de lastenkant is het saldo van de onderbesteding € 2,6 mln.. Dit betreft met name een overbesteding van de reserve Natuurpact (€ 0,5 mln.) en een onderbesteding van de reserve Aankopen  Natuur- en Landschapsherstel (€ 0,5 mln.), het Investeringskrediet Wadden (€ 60.000) en Breed cofinancieringsbudget POP3 Uitvoeringskosten (€ 2,3 mln.).

De overbesteding van de reserve Natuurpact wordt voornamelijk veroorzaakt door de afrekening faunaschade 2022 en enkele kleinere over- en onderbestedingen. Door verkopen van natuurgronden zijn de inkomsten hoger dan geraamd. Bij de reserve Aankoop Natuur- en Landschapsherstel zijn door vertragingen bij het vastleggen van functiewijzigingen natuurgronden, nog niet alle middelen tot betaling gekomen. Door lagere vaststellingen op verschillende projecten binnen het Investeringskrediet Wadden (IKW) waar wij op co financieren ontstaat er een positief resultaat van € 60.000. De onderbesteding van het Breed cofinancieringsbudget POP3 Uitvoeringskosten wordt veroorzaakt doordat de verwachte declaratie van RVO/SNN in het 3e kwartaal niet tijdig is ontvangen. De onderbesteding op de uitvoeringskosten schuift door naar 2024. 

Overlopende passiva (OP)
Per saldo is er een onderbesteding van € 7 mln. Dit betreft met name een onderbesteding op de OP Programma Natuur van € 4,7 mln. en een viertal kleinere posten.

De OP Programma Natuur heeft een onderbesteding van € 4,7 mln.. Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat de terreinbeherende organisaties (TBO’s) beschikkingen hebben ontvangen waarbij een kasritme is opgenomen over de besteding in 2023. Dit kasritme is opgesteld op basis van de informatie die de provincie heeft ontvangen op het moment dat nog niet bekend was dat de uitvoeringstermijn verlengd zou worden. Omdat op onderdelen in 2023 geen voorschot is aangevraagd zijn deze bedragen niet uitgekeerd en leidt dit tot een forse onderbesteding. Dit geldt ook voor de opdrachten die door de provincie zelf worden uitgevoerd, ook hier is een onderbesteding (€ 1,1 mln.). Overigens loopt de uitvoeringstermijn tot ultimo 2026 en ligt de uitvoering van de maatregelen op schema en passend binnen het budget van de specifieke uitkering. 

De OP Provinciale aankoop veehouderij bedrijven nabij natuurgebieden heeft een overbesteding (€ 70.000). De sloopkosten vielen hoger uit dan in eerste instantie geraamd. Deze kosten vallen binnen het beschikbare budget en worden gedekt uit de Rijksregeling.

Voor de voorbereiding NPLG is € 2,1 mln. beschikbaar gesteld voor de jaren 2022 en 2023. Vanuit het ministerie van LNV is de toezegging ontvangen om dit met € 1,1 mln. te verhogen. Door deze toezegging hoeft er (nog) geen gebruik gemaakt te worden van de beschikbaar gestelde voorfinanciering NPLG tot een maximum van € 7 mln. (Statenvergadering van mei 2023). Per saldo is er een onderbesteding van € 150.000. Doordat Wetterskip Fryslân eind 2023 ook een toezegging van het ministerie van LNV heeft ontvangen kunnen zij een deel van hun inzet daaruit bekostigen.

Verder is er een onderbesteding op OP Fluessen en Morra (€ 210.000) en OP Regiodeal ZuidOost Friesland (€ 177.000). Voor beide inrichtingsprojecten geldt dat het zeer natte najaar van 2023 heeft geleid tot het uitstellen van werkzaamheden waardoor de verwachten kosten niet meer ten laste van 2023 zijn gebracht.

Beleidsveld 3.2. Landbouw

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 3.2.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 3.2.
  • Een transitie van de landbouw naar meer duurzame productiemethoden en een focus op toegevoegde waarde. Projectmatig wordt door het Innovatie Platform Fryslân (IPF) een investeringsagenda gemaakt om samen met de sector en de aanverwante agribussiness deze beweging vorm te geven. Tevens blijft de doelstelling om de exportwaarde van de gehele agrifood-sector minimaal gelijk te houden.
  • Een landbouw die grondgebonden is en gericht op het herstel van de biodiversiteit en het verminderen van uitstoot van broeikasgassen; 
  • Een bedrijfsvoering die gericht is op een circulaire bedrijfsvoering met oog voor een gezonde bodem en een goede kwaliteit (grond)water; 
  • We willen een bijdrage leveren aan het in stand houden van het kenmerkende landschap van Fryslân;
  • Een landbouw die brede maatschappelijke waardering krijgt en goed en veilig voedsel produceert, welke wordt gewaardeerd door zowel de consument als de burger.
  • Een bijdrage leveren aan economische doelen zoals een goed ondernemersklimaat en werkgelegenheid. Het gaat hier om de brede landbouw- en voedselsector met voldoende verschillende verdienmodellen voor de agrarische sector. Ook het perspectief van het  Rijk zal hier handvaten voor bieden. Als provincie Fryslân willen we boeren ondersteunen in deze zoektocht. 
  • De kracht en het innovatieve vermogen van de Friese Agrifood-sector verder uitbouwen en zo kennisontwikkeling te faciliteren en de werkgelegenheid behouden. Hiermee wordt beoogd de ontwikkelde kennis te benutten in heel Nederland en ook wereldwijd deze kennis te verwaarden als exportproduct.

Op dit moment zijn er geen goede doelindicatoren beschikbaar, behalve het dashboard landbouw waar bijvoorbeeld een indicatie terug te vinden is over Grootvee-eenheden (GVE's), de oppervlakte Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLB) en naar de toekomst toe hopelijk ook indicatoren zoals de Biodiversiteitsmonitor. We werken aan de landbouwagenda, waarin we onderzoeken welke realistische doelindicatoren zijn te koppelen aan wat we willen bereiken.

We faciliteren de oprichting van een kenniscluster verzilting, Living Lab Fryslân, Potato Valley, de Agrofoodsector/Dairy Valley.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We voeren de landbouwagenda uit

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Er valt 380.000 euro vrij in verband met eindigheid budget.  Dus niet het maximale budget  ingezet om bij te dragen aan het gestelde doel.

We voeren de Regiodeal Natuur-inclusieve landbouw uit

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

De stuurgroep heeft besloten om de uitvoering te verlengen tot en met 2024. De verwachting is dat niet alle middelen eind 2024 besteed zullen zijn . De stuurgroep RD NIL heeft besloten om deze middelen gelabeld te houden aan de desbetreffende gebieden waarvoor ze waren begroot om ook na 2024 nog verder uitvoering te kunnen geven aan de geplande activiteiten en doelen. 

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
Economische duurzaamheid van agrarische bedrijven stimuleren; Uitvoering geven aan landbouwagenda en het jaarplan voor 2023. Voor ieder actiepunt worden 3- 5 bijeenkomsten georganiseerd.  Uitvoering gegeven en bijeenkomsten zijn georganiseerd. Voortgangsrapportage opgeleverd.
Een landbouw die grondgebonden is en gericht op het herstel van de biodiversiteit en het verminderen van uitstoot van broeikasgassen;   Inzetten van GLB openstellingen, zijnde  Leader, gebiedsontwikkeling en niet-productieve investeringen voor landbouwbedrijven. 3 Geen GLB openstellingen gedaan.
Zoeken naar koppelingen met andere beleidsthema’s gekoppeld aan landbouw, waaronder het NPLG.   De koppelingen zijn gelegd met KRW, energie, herstelprogramma biodiversiteit en FPLG. 
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

Inzetten van GLB openstellingen
De voorbereiding en besluitvorming heeft wel plaatsgevonden in 2023. De GLB openstelling  Productieve investeringen is doorgeschoven naar januari 2024. De twee Leader openstellingen zijn doorgeschoven naar januari en februari 2024. 

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 4.131 4.748 3.486 1.262
Totaal baten 911 1.740 1.843 -104
Saldo van lasten en baten 3.220 3.008 1.643 1.365

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Ambitie omschrijving Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Lasten
Landbouw/Natuurinclusieve landbouw 1.396 2.814 1.685 1.129
Landbouw overig 17 0 0 0
Tijdelijke budgetten 1.413 2.814 1.685 1.129
Landbouw algemeen 12 -955 10 -965
Landbouw/Natuurinclusieve landbouw 903 1.575 1.451 124
Landbouw overig 1.559 1.114 246 868
Reserves 2.473 1.734 1.707 27
Landbouw/Natuurinclusieve landbouw 25 200 0 200
Landbouw overig 220 0 95 -95
Overlopende passiva 245 200 95 105
Totaal lasten 4.131 4.748 3.486 1.262
Baten
Landbouw/Natuurinclusieve landbouw 8 0 6 -6
Landbouw overig -10 0 0 0
Tijdelijke budgetten -2 0 6 -6
Landbouw algemeen 668 15 218 -203
Landbouw overig 0 1.525 1.525 0
Reserves 668 1.540 1.743 -203
Landbouw/Natuurinclusieve landbouw 25 200 0 200
Landbouw overig 220 0 95 -95
Overlopende passiva 245 200 95 105
Totaal baten 911 1.740 1.843 -104
Saldo van lasten en baten 3.220 3.008 1.643 1.365
Mutatie reserves 197 -754 -524 -230
Mutatie tijdelijke budgetten -939 -2.314 -1.741 -573
Mutatie structurele budgetten 0 0 0 0
Resultaat van lasten en baten 2.478 -60 -621 562
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Per saldo is er een resultaat van € 562.000 op dit beleidsveld. Dit is als volgt te verklaren: 

Tijdelijke budgetten
De lagere last van € 1,13 mln. op natuur inclusieve landbouw wordt voor € 615.000 bepaald door een onderbesteding op de Regiodeal NIL. Penvoerder heeft de verwachte cofinanciering voor 2023 niet opgevraagd. Groningen had nog genoeg "Friese" middelen. Via de reserve tijdelijke budgetten schuift dit bedrag door naar 2024. Het budget Potato Valley heeft een overbesteding van € 42.000. Oorzaak hiervan is dat een meerjarige subsidie aan het Kenniscluster verzilting in 2023 beschikt is. Door lastneming subsidies ontstaat de overbesteding. Via de reserve tijdelijke budgetten wordt deze extra last verrekend met het budget van 2024.  Het budget transitie natuur inclusieve landbouw heeft een onderbesteding en dus vrijval van € 152.000. Er was geen mogelijkheid om subsidies of opdrachten te verstrekken die langer dan 2023 duren in verband met einde looptijd budget. Goed formuleren opdrachten en subsidie vraagt voorbereidingstijd en termijnen voor uitvoering duren vaak langer dan een jaar.  Verder zijn een aantal posten die gereserveerd waren, uiteindelijk toch uit andere budgetten zijn betaald, bijv. Fryske Rassen en Frisian Holstein Show. Het budget Landbouwagenda  met Dairy Valley heeft een onderbesteding en dus vrijval van € 381.000.  - Er was geen mogelijkheid om subsidies of opdrachten te verstrekken die langer dan 2023 duren. Ook bij dit budget vroeg goed formuleren opdrachten en aanvragen subsidie voorbereidingstijd en termijnen voor uitvoering duren vaak langer dan een jaar. Verder zijn een aantal grote posten die gereserveerd waren uiteindelijk uit andere budgetten betaald, bijv. Carbon Coöp

Reserves
De onderbesteding op de lasten reserves betreft de POP3 maatregelen. Vooral maatregel 5a Biodiversiteit (€ 950.000) en maatregel 4 Kavelruil (€ 718.000).  De overbesteding op landbouw algemeen betreft het overcommitteren die op POP3 is toegestaan (€ 966.000).   De declaraties RVO op de verschillende maatregelen hebben nog niet in 2023 plaatsgevonden. De hogere bate in de reserves betreft de hogere dan begrote ontvangst van middelen voor uitvoeringskosten POP3. € 205.000. De mutatie reserves betreft het doorschuiven van deze cofinanciering op de POP3 maatregelen.

Beleidsveld 3.3. Veenweide

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

In paragraaf 9 Grote Projecten wordt een uitgebreide toelichting gegeven wat we op het programma en in de gebiedsprocessen Hegewarren en Aldeboarn-De Deelen willen bereiken. 

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie
Ambitie 1: De negatieve effecten van bodemdaling zijn verminderd  Hoeveelheid centimeter bodemdaling Gemiddeld 0.2 cm minder per jaar  
Ambitie 2: De uitstoot van broeikasgassen uit de veenbodem is verminderd in 2030 Hoeveelheid megaton CO2 0.4 megaton  
Ambitie 3: De landbouw heeft een duurzaam toekomstperspectief. Een duurzaam toekomstperspectief    
Ambitie 4: Het watersysteem is waterrobuust en klimaatbestendig ingedeeld. Normen voor wateroverlast gebaseerd op het dan hiervoor geldende klimaatscenario en er zijn maatregelen getroffen voor waterbeschikbaarheid in droge perioden. In 2030 voldoen we aan deze normen.  

Toelichting

Ambitie 1 & 2
Op dit moment vinden pilots plaats naar de effecten van mogelijk te nemen maatregelen om de negatieve effecten van bodemdaling tegen te gaan. De bevindingen van deze pilots gaan mede richting geven aan de “ te nemen maatregelen”  en uitvoering daarvan. 

Ambitie 3
Er lopen verschillende verkenningen (samen met de landbouw sector) in diverse gebieden die inzicht gaan geven bij concretere uitwerkingen voor een duurzaam toekomstperspectief voor de landbouwsector. De bevindingen uit deze verkenningen worden in 2024 uitgewerkt in ontwerpen (onderdeel van NL2120). In 2028 wordt een “ handboek exploitatie” voor richtlijnen voor bedrijfssystemen op nat veen opgeleverd.  Daarnaast wordt  er naar gestreefd om in 2032 ontwerpen met daarin geïntegreerd de verdienmodellen Nature Based Solutions op te leveren. Laatstgenoemde eveneens als onderdeel van NL2120.  

Ambitie 4
Normeringen en uitgangspunten worden in 2024 nader gedefinieerd bij de herijking van het Veenweideprogramma en implementeren klimaatopgaven 2050 en het richtinggevend kader Water en bodem sturend (op regionaal niveau).

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Terug naar navigatie - Wat hebben we daarvoor gedaan?

In paragraaf 9 Grote Projecten wordt een uitgebreide toelichting gegeven op de resultaten waar we in het programma en in de gebiedsprocessen Hegewarren en Aldeboarn-De Deelen aan gaan werken.

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
PL1 Voortzetting van de pilots met flexibel peilbeheer (HAKLAM)   6 6
Samen met de partners in de gebiedsprocessen de beoogde peilverhogingen verder uitwerken  1 1
Samen met de partners in de gebiedsprocessen in beeld brengen wat er nodig is om gevolgen van klimaatverandering op te vangen 1 1
PL2 Voortzetting proeftuin bodem; veenoxidatie afremmen door bodemmaatregelen 1 1
Volgen proeven bodemvruchtbaarheid 1 1
Voortzetting proeven draagkracht en bodemverdichting 1 1
Voortzetting proef duurzame maisteelt 1 1
PL3 Starten praktijksimulatie flankerend beleid in Aldeboarn-De Deelen  1 1
Vaststellen van flankerend beleid 1 0
Voortzetting verdiencapaciteit landbouw behouden en verbeteren n.v.t. n.v.t.
PL4 Aanvalsplan Grutto; uitvoeren van het aanvalsplan Grutto binnen het veenweidegebied in twee gebieden, namelijk Aldeboarn De Deelen en Idzegea. 2 0
Uitvoeren van tenminste twee ecosysteem en landschapsanalyses in Hegewarren een nog nader te bepalen gebied (een van de kansrijke gebieden) 2 1
In elk geval in 1 gebied in beeld brengen wat archeologische waarden/resten zijn van het veenweidegebied. 1 1
Inzetten van de aanpak 'Basiskwaliteit Natuur’ in ten minste een van de gebiedsprocessen. 1 1
PL5 We leveren een gebiedsplan op voor het gebiedsproces Aldeboarn – De Deelen 1 0
We gaan verder met de planfase voor de Hegewarren 1 1
We starten met het opstellen van een gebiedsplan voor Idzegea 1 1
We starten met het opstellen van een startdocument voor Groote Veenpolder om vervolgens aan de slag te gaan met een gebiedsplan 2 1
We starten met het opstellen van een startdocument voor Brekkenpolder om vervolgens aan de slag te gaan met een gebiedsplan 2 0
We starten met het opstellen van een startdocument voor Grouster Leechlân om vervolgens aan de slag te gaan met een gebiedsplan 2 1
PL6 Voortzetting van deelname aan nationale onderzoeksprogramma's, onder andere op het gebied van broeikasgasmetingen en monitoring van bodemdaling en daarnaast ook eigen lopende monitoring van broeikasgassen en bodemdaling; 9 9
Voortzetting van de monitoring van grondwaterpeilen en bodemvocht bij aangepast peilbeheer (o.a. bij Boeren Meten Water); 8 8
Voortzetting van het vervolgonderzoek naar preventie en risico's op het ontstaan of toenamen van dierziekten bij nattere omstandigheden (met namen leverbot en salmonella); 1 1
Het afronden en actueel houden van de meetpunteninventarisatie voor grond- en oppervlaktewatermeetpunten; 1 1
Het uitvoeren van de jaarlijkse analyse van meetgegevens van grondwaterstanden en vochtgehaltes. 1 1
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.


Toelichting

PL2
De rekenmethodiek voor het flankerend beleid (thans Compensatiesystematiek Veenweide) zal naar verwachting in mei 2024 door de dagelijkse besturen kunnen worden vastgesteld.

PL4
Voor Aldeboarn De Deelen is de Gebiedsofferte Aanvalsplan Grutto opgenomen in het aan het Rijk voorgestelde Maatregelenpakket. Uitvoering is afhankelijk van toezegging financiering. 

Eind 2023 is de opdracht voor het uitvoeren van een Landschapsecologische Systeem Analyse (LESA) voor de Hegewarren gegund aan een bureau. Daadwerkelijke uitvoering van de LESA vindt echter pas in 2024 plaats.  

PL5
In december 2023 heeft de gebiedscommissie Aldeboard De Deelen het Koersdocument vastgesteld. Aan de hand hiervan zal in 2024 verder worde gewerkt aan de ontwikkeling van het uiteindelijke gebiedsplan.

In het najaar van 2023 is besloten dat het gebied Brekkenpolder in 2024 niet langer als Kansrijk gebied wordt gezien binnen het Veenweideprogramma. Reden hiervoor is dat er te weinig draagvlak in het gebied is om te komen tot het gezamenlijk opstellen van een plan van aanpak.

Vanuit het gebied Groote Veenpolder komen steeds sterkere signalen naar een bredere kijk op toekomstige ontwikkelingen. Hierin spelen de stikstofproblematiek en derogatie een grote rol. Het participatieproces en -niveau wordt opnieuw tegen het licht gehouden. Dit heeft het proces om te komen tot een startdocument minimaal met een half jaar vertraagd. Op dit moment wordt beoordeeld hoe het proces weer opgepakt kan worden. Q1 2024 komt er een voorstel vanuit het programma richting bestuur.

In Grouwster Leechlan zijn ontwikkelingen op planologisch gebied die het programma Veenweide steeds sterker raken. Hier gaan we op anticiperen door deze ontwikkelingen mee te wegen in het komende gebiedsproces. Dit betekent een vertraging van ca. 3 maanden t.o.v. de gepresenteerde planning . De verwachting is dat het startdocument in Q2 2024 bestuurlijk kan worden behandeld.

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 15.535 4.161 6.047 -1.885
Totaal baten 11.077 2.518 2.380 139
Saldo van lasten en baten 4.458 1.643 3.667 -2.024

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Ambitie omschrijving Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Lasten
Veenweide/gebiedsprocessen 4.524 2.434 4.106 -1.672
Tijdelijke budgetten 4.524 2.434 4.106 -1.672
Veenweide/gebiedsprocessen 11.011 1.728 1.941 -213
Overlopende passiva 11.011 1.728 1.941 -213
Totaal lasten 15.535 4.161 6.047 -1.885
Baten
Veenweide/gebiedsprocessen 66 790 439 352
Tijdelijke budgetten 66 790 439 352
Veenweide/gebiedsprocessen 11.011 1.728 1.941 -213
Overlopende passiva 11.011 1.728 1.941 -213
Totaal baten 11.077 2.518 2.380 139
Saldo van lasten en baten 4.458 1.643 3.667 -2.024
Mutatie reserves 0 0 0 0
Mutatie tijdelijke budgetten -343 1.694 -330 2.024
Mutatie structurele budgetten 0 0 0 0
Resultaat van lasten en baten 4.115 3.338 3.338 0
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Tijdelijke budgetten
Door complexiteit met betrekking tot de  aanvraagprocedure voor (co) financiering  uit het Groeifonds is vertraging opgetreden en kon een voorzien voorstel tot begrotingswijziging tot een bedrag van € 1.250.000 niet tijdig meer worden verwerkt. Dit verklaard voor een groot deel de overbesteding op beleidsveld 3.3.  Hier staat een onderbesteding tegenover van € 1.250.000 op programma 7, op jaarrekening niveau heffen deze elkaar dus op.  Per saldo  zijn de uitvoeringskosten van het programma tot een bedrag van € 635.000 hoger uitgevallen dan  begroot. Deze overschrijding wordt met name veroorzaakt door hogere kosten op de programmalijn 2  Bodem en grondgebruik , programmalijn 3 It Nije Buorkjen en voor programmanagement. 

In afwachting van schriftelijke vastlegging van de afspraken met de partners in de gezamenlijke Funderingsaanpak is de begrote bijdrage van het Wetterskip Fryslân over 2023 nog niet volledig gefactureerd.  Dit verklaard de lagere baten tot een bedrag van € 352.000.

Overlopende passiva
Door een  niet voorziene kans op een  grondaankoop in december 2023  ten behoeve van gebiedsproject Hege Warren is een overschrijding ontstaan van € 213.000.

Beleidsveld 3.4. Water en Milieu

Water - algemeen

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling Water - algemeen

Terug naar navigatie - Doelstelling Water - algemeen

We willen een klimaatrobuuste provincie zijn, waarbij water- en bodemsystemen sturend zijn in de ruimtelijke ordening. Deze ambitie verankeren we in de Blauwe drager. 

  1. We willen (vanzelfsprekend) voldoen aan wettelijke taken op Nationaal, Europees en internationaal niveau.
  2. We willen zoveel mogelijk voorbereid zijn op extreme weersituaties, door zowel preventie van overlast (keringen op orde en de juiste ruimtelijke inrichting), anticiperen op langdurige droogte, als calamiteitenbestrijding op orde te hebben. 
  3. We willen als provincie een bijdrage leveren aan het vasthouden, bergen en afvoeren van water (primair is dit een taak van het waterschap, maar ook provincie, gemeenten en natuurbeheerders dragen hier aan bij).
  4. We willen de schade door gaswinning van de NAM in het gebied Dongeradielen voor de waterhuishouding en de landbouw herstellen/compenseren. We doen dit samen met de Gebiedscommissie en de streek.
  5. We willen in 2027 de doelen van de Europees Kaderrichtlijn Water voor de grond- en oppervlaktewater hebben behaald. Dat geldt voor zowel de KRW-waterlichamen als het overige water daarbuiten.
  6. Met betrekking tot de niet-KRW wateren willen we geen situaties die we als “slecht” kwalificeren, geen achteruitgang, geen afwenteling naar andere wateren en waar mogelijk verbetering van de waterkwaliteit  
  7. We bewaken de kwantiteit en kwaliteit van het kostbare grondwater. We beschermen de strategische grondwatervoorraden. De Kaderrichtlijn Water (KRW) bepaalt dat de toestand van grondwaterlichamen goed moet zijn voor grondwaterkwantiteit, om droogteschade in de landbouw en verdroging van natuur te voorkomen, en voor grondwaterkwaliteit (chemische toestand) omdat het drinken van water uit de kraan veilig dient te zijn, nu en in de toekomst. We zetten ons er voor in dat de aanleg van bodemenergiesystemen, in het kader van de energietransitie, gebeurt zonder dat er gevaar is voor de grondwaterkwaliteit. We werken hierin samen met Vitens en gemeenten. 
  8. We willen de verzilting, binnen onze mogelijkheden, vertragen zodat de gebruiksmogelijkheden van het grondwater zo lang mogelijk behouden blijven. 
  9. We willen een toekomstvisie voor omstreeks 2050-2080, voor een inrichting van onze provincie, waarin water en bodem sturend zijn.
  10. Tenslotte zetten wij in op meer schone en veilige zwemlocaties.   

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie
Ambitie 1 Jaarlijkse aanpak van regionale waterkeringen. Het stelsel van regionale waterkeringen kent een goede staat van onderhoud en voldoet vanaf 2027 aan de gestelde veiligheidsnormen  
Waterrobuust bouwen is een onderdeel van gemeentelijke ruimtelijke plannen en gebiedsvisies. In 100% van de gemeentelijke plannen en gebiedsvisies wordt aandacht besteed aan de eisen uit de omgevingsverordening ten aanzien van het beleid waterrobuust bouwen.  
Totaal oppervlak waterbergingsgebied (voor de boezem) 2200 hectare in 2035*


*1500 hectare (13 Mm3) extra tov 2014
 
Ambitie 2 Uitvoering van de maatregelen prioritair KRW pakket vóór 2027. In 2027 voldoen 14 waterlichamen aan het Goede Ecologisch Potentieel (afronding prioritair pakket-fasering)  
Jaarlijkse beoordeling van de waterkwaliteit, landelijke evaluatie van de oppervlaktewaterkwaliteit en KRW-doelbereik in 2024 Informeren van provinciale staten over de stand van zaken en indien nodig bijsturing in uitvoering en beleid.  
Kwaliteit grondwater op orde: Uitvoering geven aan maatregelen om de kwaliteit te bewaken of te verbeteren zijn opgenomen in het KRW waterkwaliteitsportaal.   Doel: 100% van de maatregelen uitgevoerd in 2027.  
Grondwaterkwaliteit op orde: we treffen minder stoffen aan in ons eigen meetnet, die individueel de norm overschrijden en de gehaltes van stoffen die de norm overschrijden nemen af. Afname van aantal stoffen en gehaltes die de norm overschrijden: een kering van de huidige verslechterende trend.  
De KRW toestandbepaling voor grondwater in 2024 en 2027. De toestand van het grondwater voor zowel kwaliteit als kwantiteit is “goed". Goed conform de beoordelingsklassen voor KRW-grondwater.  
Kwaliteitsklasse zwemwaterlocaties 100% heeft minimaal kwaliteitsklasse aanvaardbaar.  

Toelichting

Totaal oppervlak waterbergingsgebied (voor de boezem): Op dit moment is er geen draagvlak bij natuurbeheerders voor generieke afspraken over realisatie van nieuwe waterbergingspolders. Dit i.v.m. de effecten van waterberging op natuurwaarden.  Kwaliteitsklasse zwemwaterlocaties: zie toelichting onder 'stand van zaken gewenste resultaten' Grondwaterkwaliteit op orde: we treffen minder stoffen aan die de norm overschrijden en de gehalten van stoffen die de norm overschrijden nemen af. Toelichting: de analyse van de trend op basis van de meest recente meetdata worden momenteel nog gemaakt, maar de eerste indruk is dat er sprake is van toenemende normoverschrijdingen en aantreffen in het ondiepe grondwater, met andere woorden, er is sprake van vergrijzing. Dat is ook in lijn met recent landelijk onderzoek waarin vergelijkbare conclusies worden getrokken. 

Bij de bestaande zwemwaterlocaties in oppervlaktewater zien wij erop toe dat de aangewezen zwemplaatsen voldoen aan de eisen

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

We zien door het veranderende klimaat een stijging van de gebruiksdruk op het oppervlaktewater door o.a. een toename van zwemmers en recreatievaart in de warme droge zomers. Daarnaast zien we een verslechtering van de waterkwaliteit door de overlast van algen en bacteriën. Dit wordt veroorzaakt door een hogere watertemperatuur en meer hevige piekbuien met een grotere afspoeling als gevolg. Dat maakt het lastiger om de kwaliteit van de zwemwaterlocaties op orde te brengen en te houden. Er is hier veel aandacht voor, maar het gaat enige tijd duren voordat het watersysteem voldoende robuust is om de gevolgen van het veranderende klimaat op te vangen.  Voor zwemwater scoorden eind 2023 maar liefst 50, uit totaal 53 zwemlocaties voornamelijk goed en uitstekend. Drie zwemlocaties scoren nog niet in de klassen aanvaardbaar of hoger. Een van deze drie locaties zit dichtbij klasse "aanvaardbaar".  Voor deze locaties zijn we met de betrokkenen - de locatie houders, gemeenten en de waterbeheerders - bezig met het uitvoeren van maatregelen die naar verwachting tot een verbetering van de waterkwaliteit zal leiden. Gezien de druk die op de waterkwaliteit staat, is de verwachting dat het op orde houden van deze zwemwaterlocaties voortdurend onze aandacht vraagt.

Geld

G

De Blauwe Drager wordt opgeleverd en we nemen de leidende principes mee in de herziening van de Provinciale Omgevingsvisie en planvorming rondom het NPLG.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Met het oog op wateroverlast vragen wij Wetterskip Fryslân om in de periode 2023-2024 een maatregelenpakket op te stellen om waar nodig en gewenst situaties met wateroverlast te voorkomen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Verder werken we aan hydrologische maatregelen en KRW doelen als belangrijk onderdeel van de planvorming in het NPLG.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

Er is nog veel onduidelijk rondom het al dan niet beschikbaar komen van middelen uit het transitiefonds.

Voor drinkwater gaan we de maatregelen uitvoeren die voor 2023 gepland zijn, zoals opgenomen in het uitvoeringsprogramma gebiedsdossiers drinkwater, voor bescherming wingebieden.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We voeren de maatregelen uit gericht op de kwaliteit van het grondwater, zoals opgenomen in de KRW-Nota Fryslân 2022-2027.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We vragen Wetterskip Fryslân om samen met ons en de natuurbeheerders afspraken te maken over de manier van inzet van natuurgebieden voor waterberging

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Op dit moment kunnen geen generieke afspraken met natuurbeheerders gemaakt worden over de inrichting van nieuwe polders voor waterberging. Het draagvlak ontbreekt, hiervoor ivm de effecten op natuurwaarden bij de inzet voor waterberging. 

Tijd

G

Geld

G

We werken aan de herziening/ herijking van het beschermingsbeleid Drinkwater.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Advies is opgesteld door een bureau. De doorwerking naar beleid heeft nog niet plaatsgevonden.

Tijd

G

Geld

G

We werken in de periode 2022-2025 de doelen en bescherming van niet-KRW oppervlaktewater verder uit.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De uitvoering is goed opgestart, maar heeft een versnelling nodig om conform planning tot realisatie te komen.

Geld

G

We werken met onze partners aan het ontwerp-gebiedsplan Dongeradielen.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We werken samen met Wetterskip Fryslân verder aan de uitvoering van het maatregelenpakket KRW voor oppervlaktewater, op basis van de programmering per waterlichaam.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

In 2024 is vanwege diverse ontwikkelingen (landelijke beleidsontwikkeling, voortschrijdend inzicht, inmiddels uitgevoerd onderzoek) een update nodig van het beleid. In de tweede helft van 2024 wordt dit voorgelegd aan provinciale staten.

Tijd

G

Geld

G

We willen ten aanzien van verzilting een scherper beeld krijgen van zowel de hydrologische aspecten als de consequenties voor de landbouwkundige productie

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
Ambitie 1 Aantal hectare waterbergingspolders. Zoals opgenomen in de nog door WF op te stellen programmering. 0
Ambitie 2 Programmering en uitvoering prioritair KRW-maatregelenpakket  100% uitgevoerde maatregelen per waterlichaam per jaar volgens (de nog vast te stellen) programmering. 100%
Aantal gemeenten waarvoor ecologische doelen overig water in bebouwd gebied zijn vastgesteld. 4 1
Uitvoeringsprogramma gebiedsdossiers drinkwater: maatregelen uitvoeren die voor 2023 gepland zijn. De voor 2023 geplande maatregelen zijn uitgevoerd. 100%
Aantal zwemwaterlocaties dat in de klasse uitstekend, goed of aanvaardbaar valt. Minimaal 92% van de zwemwaterlocaties valt in de klasse uitstekend, goed of aanvaardbaar.  94%
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

Aantal hectare waterbergingspolders: Er is op dit moment geen draagvlak voor generieke afspraken over realisatie van nieuwe waterbergingspolders. 

Doelen bebouwd gebied: dit traject is vertraagd opgestart. In 2023 zijn de doelen uitgewerkt voor één gemeente: Sudwest Fryslân. Dit is wel meteen de grootste gemeente met al een groot deel van de stedelijke kernen. Vanaf 2024 worden minimaal 4 gemeenten per jaar opgepakt. 

VTH - Milieu en Natuur

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling VTH - Milieu en Natuur

Terug naar navigatie - Doelstelling VTH - Milieu en Natuur
  • We willen de doelen realiseren op het gebied van Vergunningverlening , toezicht en handhaving (VTH), die zijn opgenomen in wet- en regelgeving en waarvoor GS als het bevoegde gezag is aangewezen.
  • We willen komen tot een beleidskader bodem zoals is opgenomen in de startnotitie.

Een nadere toelichting op het bereiken van deze doelen en de verantwoording daarover is opgenomen in de paragraaf 8 VTH.

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie

Ambitie 1: Uitvoeren wettelijke taken VTH

Indicatoren ontwikkelen voor het meten van de ambitie schoon, veilig, gezond en bescherming en behoud van natuur

Voor de programmadelen Bedrijven, Bodem, Water, Natuur, Verkeer en Ruimte, Veiligheid en geluidhinder zijn er meetbare indicatoren.

 

 

Ambitie 2 ‘Overige’: Startnotitie-/Transitie Bodembeleid

Ontwikkeling bodemindicatoren om te kunnen sturen op bodemkwaliteit/vitaliteit (biologisch en fysisch) 

Vaststellen bodemindicatoren voor sturing bodemvitaliteit/kwaliteit.

 

Toelichting

Ambitie 1: De indicatoren zijn in het VTH uitvoeringsprogramma 2023 opgenomen, in het VTH jaarverslag 2023 wordt daarover gerapporteerd.

Ambitie 2: Na vaststelling van de startnotitie zijn de ontwikkelingen rond o.m. NPLG en de beleidsbrief water en bodem sturend (Wabos) van invloed geweest op  het proces rond de beleidsontwikkeling. Daarnaast wordt er op basis van de uitgevoerde studie bodemvitaliteit, een verdiepingsslag gemaakt om de actuele staat van de bodem beter in kaart te brengen.  De vertraging van het beleid heeft geen invloed de uitkomst en afspraken uit de startnotitie. Er is meer tijd benodigd om bodemdata te genereren en te ontsluiten.  

De coördinatie van de samenwerking.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

De uitvoering van de continue wettelijke taken die primair bij de Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO) liggen.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Het VTH jaarprogramma 2024 wordt nog aan GS aangeboden ter vaststelling. Aandachtspunt is net als vorig jaar de uitvoering van enkele taken conform de planning bij de FUMO (alsook de Omgevingsdienst Groningen) door de krapte op de arbeidsmarkt. Ook de voorbereidingen op de Omgevingswet hebben extra tijd gekost die ten koste is gegaan van de uitvoering van de reguliere VTH-taken.

Geld

G

Op basis van de door Provinciale Staten vastgestelde startnotitie bodembeleid, werken we het bodembeleid verder uit en leggen dat voor aan Provinciale Staten.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Na vaststelling van de startnotitie zijn de ontwikkelingen rond o.m. NPLG en de beleidsbrief water en bodem sturend (Wabos) van invloed geweest op  het proces rond de beleidsontwikkeling. Daarnaast wordt er op basis van de studie bodemvitaliteit, een verdiepingsslag gemaakt om de actuele staat van de bodem beter in kaart te brengen.  De vertraging van het beleid heeft geen invloed de uitkomst en afspraken uit de startnotitie. Er is meer tijd benodigd om bodemdata te genereren en te ontsluiten. 

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
Ambitie 1: Uitvoeren wettelijke taken, VTH      
Omgevingsvisie  Met risicoanalyses zetten we de beperkte capaciteit in waar de prioriteiten het hoogste zijn. Naleving van wet- en regelgeving wordt daarmee effectief, en efficiënt gemaximaliseerd. Vastgesteld VTH Jaarwerkprogramma 2024 eind 2023 VTH Uitvoeringsprogramma 2024 wordt begin 2024 ter vaststelling aangeboden aan GS.
Om de doelen te realiseren, verlenen wij (ODG, FUMO en de provincie) integrale en goed handhaafbare vergunningen en organiseren wij toezicht en handhaving ook integraal. Verantwoording vind plaats in het VTH jaarverslag. Vastgesteld VTH Jaarverslag 2022 voor de zomer 2023 VTH Jaarverslag 2022 is op 4 juli 2023 door GS vastgesteld.
Een beter naleefgedrag leidt tot een verbetering van de kwaliteit van onze leefomgeving en draagt bij aan onze doelen. Realiseren naleefgedrag zoals opgenomen in het VTH werkprogramma 2024 In het VTH uitvoeringsprogramma 2024 worden indicatoren voor het  monitoren van het naleefgedrag opgenomen.
VTH beleid 2019-2023 Resultaten VTH beleid (doelen in hoofdstuk 5)  Resultaten VTH beleid 2019-2023 gerapporteerd in VTH Jaarverslag 2023. Over de resultaten wordt gerapporteerd in VTH Jaarverslag 2023. Vaststelling door GS voor 1 juni 2024
Wet natuurbescherming

Percentage tijdig verleende vergunningen en ontheffingen (exclusief stikstofaanvragen*)

*Exclusief stikstofaanvragen, omdat de vergunningverlening van stikstof aan constante wijzigingen onderhevig is, als gevolg van voortschrijdend inzicht (o.a. jurisprudentie). Dit zorgt voor vertraging bij de lopende aanvragen.

95% 85%
Ambitie 2 ‘Overige’: Startnotitie-/Transitie Bodembeleid Ontsluiting bestaande bodemdata en gebiedsgericht genereren nieuwe bodemdata  Vastellen actuele bodemvitaliteit in Fryslân / nulsituatie.  Gedeeltelijk.
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

Omgevingsvisie: De uitvoering van de VTH-taken vindt plaats volgens de Big-8 beleidscyclus, een aantal elementen daaruit komen jaarlijks terug waaronder het uitvoeringsprogramma en het jaarverslag. Het VTH uitvoeringsprogramma 2024 heeft enige vertraging opgelopen maar wordt begin 2024 ter vaststelling aan GS aangeboden. De FUMO heeft een belangrijke rol in het samenstellen van het jaarwerkprogramma voor de provincie omdat zij een groot deel van de VTH-taken uitvoert en ons adviseert over de jaarlijks verwachte opgave, dit in lijn met het sturings- en financieringsmodel van de FUMO.

VTH-beleid 2019-2023: Over de resultaten van de uitvoering van het VTH-beleid wordt gerapporteerd in het VTH-jaarverslag. Het VTH-jaarverslag 2022 is tijdig door GS vastgesteld, het VTH jaarverslag 2023 zal voor 1 juni 2024 aan GS worden aangeboden. Het VTH-beleidsplan zelf is met 1 jaar verlengd, in 2024 wordt de actualisatie van het VTH-beleid in gang gezet en zullen de nodige wijzigingen in verband met de Omgevingswet daarin vertaald worden.

Op het onderwerp de Wet Natuurbescherming is in verband met complexiteit van de aanvragen, niet op alle aanvragen tijdig beslist. 

T.a.v. ambitie 2: Het resultaat van een onderzoek naar de ‘staat’ van de Friese bodem (nulsituatie) is opgeleverd. Uit het onderzoek is gebleken dat een eenduidige nulsituatie niet is te genereren door het ontbreken van data en beoordelingssystematieken voor een gezonde bodem. Er is meer tijd benodigd om nieuwe bodemdata te genereren en te ontsluiten. 

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 14.988 25.486 20.286 5.200
Totaal baten 6.945 9.549 6.257 3.293
Saldo van lasten en baten 8.043 15.937 14.030 1.907

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

 

 

Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Ambitie omschrijving Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Lasten
Water en milieu algemeen 290 351 311 40
Vitaal en veerkrachtig watersysteem 171 325 245 80
Karakteristiek en gezond watersysteem 152 684 473 210
Uitvoeren wettelijke taken, GS als medebewindvoerder 9.280 9.903 9.447 457
Water en milieu overig 404 481 459 22
Structurele budgetten 10.296 11.744 10.934 810
Water en milieu algemeen 75 -95 -36 -59
Vitaal en veerkrachtig watersysteem 285 514 237 278
Karakteristiek en gezond watersysteem 202 -235 -278 43
Uitvoeren wettelijke taken, GS als medebewindvoerder 123 139 53 86
Water en milieu overig 1.066 325 189 136
Tijdelijke budgetten 1.752 648 165 484
Vitaal en veerkrachtig watersysteem -3.601 3.816 3.601 215
Reserves -3.601 3.816 3.601 215
Karakteristiek en gezond watersysteem 781 773 771 3
Voozieningen 781 773 771 3
Vitaal en veerkrachtig watersysteem 5.333 6.370 2.736 3.634
Karakteristiek en gezond watersysteem 426 2.105 2.051 54
Water en milieu overig 0 30 28 2
Overlopende passiva 5.760 8.505 4.816 3.689
Totaal lasten 14.988 25.486 20.286 5.200
Baten
Vitaal en veerkrachtig watersysteem 23 0 0 0
Karakteristiek en gezond watersysteem 12 0 0 0
Uitvoeren wettelijke taken, GS als medebewindvoerder 320 210 254 -44
Structurele budgetten 355 210 254 -44
Water en milieu algemeen 31 0 19 -19
Vitaal en veerkrachtig watersysteem 0 0 377 -377
Karakteristiek en gezond watersysteem 25
Uitvoeren wettelijke taken, GS als medebewindvoerder 14 109 14 94
Water en milieu overig 0 0 50 -50
Tijdelijke budgetten 70 109 460 -351
Karakteristiek en gezond watersysteem 760 726 726 -1
Voozieningen 760 726 726 -1
Vitaal en veerkrachtig watersysteem 5.333 6.370 2.736 3.634
Karakteristiek en gezond watersysteem 426 2.105 2.051 54
Water en milieu overig 0 30 28 2
Overlopende passiva 5.760 8.505 4.816 3.689
Totaal baten 6.945 9.549 6.257 3.293
Saldo van lasten en baten 8.043 15.937 14.030 1.907
Mutatie reserves 3.601 -3.601 -3.386 -215
Mutatie tijdelijke budgetten -1.305 369 996 -627
Mutatie structurele budgetten 0 0 0 0
Resultaat van lasten en baten 10.339 12.706 11.640 1.066
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Per saldo is er een resultaat van € 1.066.000 op dit beleidsveld.

Structurele budgetten
De lagere lasten € 810.000 en de hogere baten € 44.000,- leiden tot een positief saldo van € 854.000.

Dit betreft voor € 291.000 een onderbesteding op de budgetten van het Regionaal Waterprogramma (RWP). Niet alle uitgezette opdrachten hebben geleid tot een betaling in 2023 omdat de prestatie niet tijdig afgerond was.

Op het VTH budget Wet uitvoering Wabo (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht) is een overbesteding van € 244.000. Dit wordt veroorzaakt door kosten van de FUMO voor het uitvoeren van BRIKS-taken (Bouwen, Reclame, Inrit, Kappen en Slopen), het toezicht op de brandveiligheid en publicatiekosten van aanvragen en vergunningen. Daarentegen is op dit onderdeel € 119.000 meer aan baten ontvangen dan was geraamd. Dit is veroorzaakt door omgevingsvergunningen welke in de hoogste categorie legestarieven vielen op grond van de bouwkosten, daardoor zijn hogere legesinkomsten ontvangen dan was geraamd. In de begrote legesbaten worden aanvragen met relatief hoge bouwkosten eens in de 10 jaar begroot en jaarlijks voor 1/10e deel meegenomen in de begroting.

Op het budget Provinciale bijdrage uitvoering taken FUMO is een overbesteding van € 96.000. Dit wordt met name veroorzaakt door extra kosten in verband met de voorbereidingen op de Omgevingswet. Hierover bent u bij de Berap 2023 geïnformeerd.

Op het budget VTH taken (waaronder BRZO+ )is een onderbesteding van € 431.000. Hier was rekening gehouden met extra kosten voor de ODG voor de BRZO (Besluit risico's zware ongevallen)-taken, onder andere gebaseerd op een hoger aantal bedrijven waarvoor de ODG wordt ingeschakeld. Dit aantal is afgenomen. Verder was rekening gehouden met inzet van externe partijen op projecten, maar vanwege de krapte op de arbeidsmarkt en de noodzakelijke voorbereidingen op de komst van de Omgevingswet is op dit onderdeel minder inzet gepleegd en dus minder kosten gemaakt.

Op het budget Milieubeleidsplan wettelijke taken is een onderbesteding van € 355.000. Er was rekening gehouden met kosten voor het vervolg van de implementatie van het Big 8 verbeterplan, dit loopt enige vertraging op waardoor deze kosten niet zijn gemaakt in 2023, dit project wordt in 2024 verder opgepakt. Verder was minder inzet op juridische ondersteuning nodig bij complexe dossiers, in vergelijking met voorgaande jaren, terwijl daar bij de raming wel rekening mee was gehouden.  

Voor het onderdeel Ontgrondingen zijn de gerealiseerde baten € 39.000 lager dan begroot, dit is veroorzaakt doordat iets minder aanvragen zijn ontvangen dan rekening mee was gehouden en daarbij viel het merendeel daarvan in het lage legestarief.

Tijdelijke budgetten
De lagere lasten € 664.000 en de hogere baten € 351.000 leiden tot een positief saldo van € 1 mln..

Dit betreft voor € 426.000 een onderbesteding op het budget Versterken Fries IJsselmeerkust. De planning voor het aanbesteden, ontwerp en opstellen van twee contracten heeft meer tijd gekost waardoor er nog geen bouwkosten zijn gemaakt in 2023. Deze middelen blijven beschikbaar in 2024. Daarnaast is aan het einde van het jaar van gemeente Súdwest-Fryslân een bijdrage van € 377.000 ontvangen die niet begroot stond.

Op het budget Legaliseren PAS-melders is een onderbesteding van € 71.000 en daarnaast zijn er minder (leges)inkomsten (€ 109.000) dan begroot. In 2019 heeft een uitspraak van de Raad van State tot gevolg gehad dat het gebruik van de PAS bij vergunningverlening niet meer toegestaan is. Een definitief legalisatieprogramma voor PAS-melders is nog niet voorhanden. Hierdoor is nog geen stikstofruimte beschikbaar om de aanvragen in behandeling te kunnen nemen.

De onderbesteding van € 138.000 op het budget Bodemconvenant wordt veroorzaakt door vertraging in de voortgang. Dit komt doordat de beleidsontwikkeling bodem samen hangt met andere ontwikkeltrajecten, zoals FPLG, het nationaal programma ondergrond en het nationaal programma landbouwbodems. Daarnaast is er € 50.000 meer aan inkomsten ontvangen als gevolg van een afrekening bodemsanering.

Reserves
Er is een onderbesteding van € 215.000 op het budget Ambitieagenda IJsselmeerkust. Dit wordt veroorzaakt doordat de aanbesteding en gunning niet tijdig is afgerond voor vijf verkenningen voor het programma Friese IJsselmeerkust. Deze middelen blijven via de reserve beschikbaar voor 2024. 

Overlopende passiva (OP)
De lagere lasten bedragen € 3,5 mln.. Dit wordt veroorzaakt door een onderbesteding van de specifieke uitkering (SPUK) tijdelijke impulsregeling klimaatadaptatie (de 2e tranche). Eind 2023 zijn alle beschikkingen afgegeven, maar als gevolg van de regeling lastneming subsidies wordt een bedrag van € 678.000 niet in 2023 maar in 2024 verantwoord. Daarnaast zijn er niet begrote uitgaven vanuit de SPUK Versterken Friese IJsselmeerkust. Dit wordt veroorzaakt omdat deze middelen in december zijn beschikt door het Rijk. Gemaakte kosten werden in eerste instantie gedekt vanuit provinciaal budget maar kunnen nu dus ten laste gebracht worden van deze SPUK. 

Tot slot wordt deze lagere last voor € 3,2 mln. veroorzaakt door het beschikken van twee subsidies aan gemeenten voor de SPUK Klimaatadaptatie. De last is in 2023 lager dan begroot, ook dit restant bedrag schuift vanwege de regels rondom lastneming subsidies door naar 2024. 

Beleidsveld 3.5. Energietransitie

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 3.5.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 3.5.
  • In 2050 zijn we onafhankelijk van fossiele brandstoffen, zoals olie en aardgas
  • Alle Friezen, bedrijven en organisaties gebruiken dan duurzame energie. Energie die we zoveel mogelijk zelf in Fryslân opwekken, vaak op of nabij een woning, bedrijf, dorp en stad. Waarbij de lusten en lasten lokaal worden gedeeld met zorg voor natuur en het landschap. Iedereen kan meedoen en niemand leidt aan energiearmoede.
  • Wij zetten richting 2050 in op energiebesparing, het opwekken van hernieuwbare energie en het zo efficiënt mogelijk gebruiken van fossiele brandstoffen als het niet anders kan (Trias Energetica).
  • We kiezen voor een brede mix van eigen hernieuwbare energiebronnen die passen bij Fryslân, zoals aquathermie en groen gas. We willen zelf de regie houden op de ontwikkelingen rondom de energietransitie via de Regionale Energie Strategie (RES). Op deze manier zorgen we ervoor dat de energietransitie hand in hand gaat met de brede welvaart van Fryslân; ‘Enerzjy fan, foar, yn Fryslân’.

Doel indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie

Energiebesparing

Energieverbruik Fryslan in TJ 25% energiebesparing in 2030 ten opzichte van 2010  
Opwek van energie uit duurzame bronnen Aandeel hernieuwbaar opgewekte energie in Fryslân in TJ 25% in 2025. 33% in 2030   
Emissie van broeikasgassen  Totale emissie van broeikasgassen (CO2) in 100 ton Bijdrage aan de landelijke doelstelling van 55 % reductie in 2030  

Toelichting

De energiebesparing is van veel factoren afhankelijk. De meest recente cijfers geven aan dat er eind 2021  8,3 % minder energie gebruikt was tov 2010. Er zijn echter  verschillen tussen de sectoren. In de gebouwde omgeving was de besparing bijvoorbeeld 19,4%, terwijl de besparing in de industrie 7,2% was.  

Onderstaande acties/resultaten voeren we uit, gebaseerd op het Energieprogramma 2022-2025 en vertaling naar het jaarplan 2023 (eind 2022 ontvangen Provinciale Staten het jaarplan voor 2023):

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Samen met de RES partners stellen we de RES 2.0 op en leggen deze voor aan Provinciale Staten

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De Regiegroep RES heeft geconcludeerd dat er geen aanleiding is om een ´RES 2.0´ op te stellen. Uit een inventarisatie is gebleken dat gemeenten voorlopig geen nieuwe eigen ambities vaststellen. Conform landelijke afspraken is er daarom een voortgangsrapportage RES opgesteld. Die heeft u in juli 2023 ontvangen (nr 02128830).

Tijd

G

Geld

G

We bereiden een nieuwe opdracht voor het FSFE voor en leggen deze voor aan Provinciale Staten

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Er zijn in 2023 voorbereidingen getroffen voor een nieuwe opdracht aan het Fûns Skjinne Fryske Energie (FSFE). Dit heeft nog niet geleid tot een concreet voorstel. 

Tijd

O

Tijd (toelichting)

De verwachting is dat PS in het derde kwartaal van 2024 een voorstel ontvangen. 

Geld

G

We verkennen het opzetten van een nieuwe regeling voor energiebesparing in de gebouwde omgeving (motie 2844)

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We stellen integrale aanpak energiearmoede op en starten met de uitvoering

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De integrale aanpak energiearmoede is geen afzonderlijke aanpak geworden maar is onderdeel van de aanpak energie besparen en het aanvalsplan isoleren.  De pilotprojecten met energiecoaches en fixteams in diverse dorpen en de € 10 miljoen die vanuit de extra opbrengsten van het Windpark Fryslan (WPF) beschikbaar zijn gesteld voor het isoleren van woningen van minima (€5 milj) en voor de verduurzaming maatschappelijk vastgoed (5 milj) maken onderdeel uit van die aanpak.   

Tijd

G

Geld

G

We maken een routekaart voor verschillende typen gebouweigenaren

Beleid

O

Beleid (toelichting)

De routekaart krijgt de vorm van een zogenaamde klantreis. Deze wordt in 2024 opgesteld. 

Tijd

O

Tijd (toelichting)

zie beleid 

Geld

G

We voeren via het loket KLIMOP 200 energiescans en stellen businessplannen op

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023
Stimuleren en faciliteren inwoners en lokale initiatieven Routekaart voor verschillende typen gebouweigenaren (actie 1 Energieprogramma) Routekaart opgeleverd geen routekaart opgeleverd
Een Fries plan voor energiebesparing Opstellen en starten integrale aanpak energiearmoede (onderdeel van actie 7 Energieprogramma)    
Via het loket KLIMOP 200 energiescans uitvoeren en businessplannen opstellen (onderdeel van actie 7a Energieprogramma). 200 energiescans >200 energiescans uitgevoerd
Verkennen opzetten nieuwe regeling (motie 2844 en  onderdeel van actie 7c Energieprogramma). Verkenning en mogelijk een nieuwe regeling De verkenning is uitgevoerd.
Stimuleren de opwek van energie uit duurzame bronnen Binnen de RES gezamenlijk formuleren van  doelstelling zon op dak (actie 14 Energieprogramma) De geformuleerde doelstelling zon op dak 700MWp
Bereiden ons voor op de warmtetransitie
  • Regionaal communiceren over de warmtetransitie (actie 17)
  • Fryslân als aquathermie provincie stimuleren (actie 18)
5 startklare demonstratieprojecten  0
Werken aan een robuust energienetwerk
  • Inzicht in mogelijke knelpunten in het energiesysteem en daar met netbeheerders op acteren (actie 24 Energieprogramma)
  • Verkennen Europese regelingen voor opslag (onderdeel van actie 27 Energieprogramma)
Inzicht in knelpunten gereed
RES 2.0 Vaststelling RES 2.0 door PS Vastgestelde RES 2.0 ipv de RES 2.0 is een voortgangsrapportage opgesteld. 
Nieuw opdracht FSFE Voorstel nieuwe opdracht FSFE Nieuwe opdracht FSFE 0
Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting

De routekaart is onderdeel van de uitwerking van het Aanvalsplan Isoleren. Eind 2023 heeft de Europese aanbesteding plaatsgevonden. De nadere uitwering krijgt de vorm van een zogenaamde klantreis. Deze wordt in 2024 opgesteld en uitgevoerd.  

We hebben een  verkenning uitgevoerd naar de potentie, knelpunten en kansen om zon op dak regionaal te stimuleren. De realistische potentie wordt geraamd op 700 MWp. Dit gebruiken we als doelstelling zon op dak. Met een aantal maatregelen in 2024 streven we ernaar om knelpunten op te lossen zodat een hogere doelstelling binnen bereik komt. 

De vijf startklare demonstratieprojecten staan in de missy Wetterwaarmte voor 2025 gepland. Eind 2023 is er nog geen demonstratieproject startklaar. De projecten (zoals Warm Heeg) hebben in 2023 wel belangrijke stappen gezet richting de realisatiefase.  

Er is geen RES2.0 vastgesteld maar in plaats daarvan is een voortgangsrapportage RES opgesteld.  Die heeft u in juli 2023 ontvangen (nr 02128830).

Er komt een voorstel aan PS voor een opdracht voor het FSFE in 2024. In 2023 zijn de voorbereiding gestart voor de nieuwe opdracht.

Wat heeft het gekost?

Terug naar navigatie - Wat heeft het gekost?
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Totaal lasten 4.852 11.241 10.999 242
Totaal baten 1.525 1.930 5.154 -3.224
Saldo van lasten en baten 3.327 9.311 5.845 3.466

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel
Exploitatie - Bedragen x € 1.000 Ambitie omschrijving Realisatie 2022 Begroting 2023 na wijziging Rekening 2023 Saldo begroting en rekening
Lasten
Energietransitie algemeen 348 336 336 0
Structurele budgetten 348 336 336 0
Energiebesparing 193 232 197 35
Opwek duurzame bron 769 57 60 -3
Tijdelijke budgetten 962 289 257 32
Energietransitie algemeen 97 620 520 99
Energiebesparing 229 5.050 2.387 2.664
Opwek duurzame bron 2.572 3.086 2.410 676
Reserves 2.899 8.756 5.317 3.439
Energiebesparing 644 1.060 1.624 -564
Opwek duurzame bron 0 800 3.466 -2.666
Overlopende passiva 644 1.860 5.090 -3.230
Totaal lasten 4.852 11.241 10.999 242
Baten
Energietransitie algemeen 230 6 0 6
Opwek duurzame bron 651 64 64 0
Reserves 881 70 64 6
Energiebesparing 644 1.060 1.624 -564
Opwek duurzame bron 0 800 3.466 -2.666
Overlopende passiva 644 1.860 5.090 -3.230
Totaal baten 1.525 1.930 5.154 -3.224
Saldo van lasten en baten 3.327 9.311 5.845 3.466
Mutatie reserves 103 -20.878 -17.445 -3.433
Mutatie tijdelijke budgetten 1.300 379 375 3
Mutatie structurele budgetten 0 0 0 0
Resultaat van lasten en baten 4.731 -11.189 -11.224 35
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Per saldo is er een resultaat van € 35.000 op dit beleidsveld. Dit is als volgt te verklaren: 

Tijdelijke budgetten
De lagere last van € 35.000  op het budget Taskforce Elkenien Grien Team leidt tot vrijval in 2023, omdat de looptijd van het budget in 2023 eindig was en niet alle verstrekte opdrachten in het boekjaar 2023 afgerekend konden worden.

Reserves
De reserve DNA programmakosten heeft een onderschrijding van € 99.000, dit dient ter dekking van de programmakosten die in 2024 nog gemaakt gaan worden. Binnen de reserve Windpark Fryslân is in 2023 het subsidieplafond verduurzamen maatschappelijk vastgoed opengesteld voor € 4,7 mln..  Van dit plafond is voor € 2,7 mln. nog niet beschikt.  Binnen dezelfde reserve is voor het Energieprogramma 2022-2025 voor € 289.000 meer uitgegeven dan begroot. De beklemde reserve van de subsidie aan Blue Energy bedraagt € 982.000. Al naar gelang de voortgang van het project zal deze reserve afnemen.

Beleidsveld 3.6. Transitie Omgevingswet

Wat wilden we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat wilden we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 3.6.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 3.6.

Fryslân is gehouden om aan de wettelijke taken die uit de wet voort vloeien te voldoen, conform de eisen die de wet er aan stelt.

Voor de implementatie van de Omgevingswet zetten we een tijdelijk programmateam in.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We beantwoorden vragen van burgers en bedrijven samen met de ketenpartners.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We beheren en monitoren eventuele tijdelijke alternatieve maatregelen (TAM) die nodig zijn om per 1 januari omgevingsdocumenten te kunnen publiceren in het DSO.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We coördineren het opstellen van de programma’s onder de Omgevingswet.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Dit wordt meegenomen in de verdere uitwerking van de organisatieverandering. 

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Zie tekst bij beleid.

Geld

G

We geven voorlichting aan en begeleiding initiatiefnemers.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We lossen knelpunten op die ontstaan direct na de inwerkingtreding van de OW.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Er is een aantal nieuwe functies ontstaan bij de inwerkingtreding. Pas in december 2023 is bekend geworden wat de exacte inhoud van deze functies is. Deze functies zijn cruciaal voor het kunnen werken binnen het digitale stelsel.  Het gaat bijvoorbeeld om een regelanalist die zorgt dat juridische regels vanuit de Omgevingsverordening in het DSO worden opgenomen en een regisseur Omgevingswet die zorgt dat alle beleidsstukken conform de eisen van de Omgevingswet worden opgesteld en gemonitord.

Tijd

G

Geld

G

We zorgen bij de overgang voor de benodigde tijdelijke maatregelen en voor implementatie van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) in de bedrijfsvoering.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

We zorgen voor integrale en provincie brede monitoring voor omgevingswaarden.

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Dit wordt meegenomen in de nieuw op te zetten beleidscyclus waarin de monitoring en samenhang van alle omgevingswaarden wordt uitgewerkt. In Q1 is het onderzoek naar de doorwerking van deze wettelijke verplichting afgerond.

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Zie de tekst bij beleid.

Geld

G

We zorgen voor verdere actualisatie van de Omgevingsverordening.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Realisatie 2023

Ambitie Transitie Omgevingswet

Dienstverlening op orde conform de mogelijkheden die er bij inwerkingtreding zijn.

Kunnen werken conform de eisen van de OW en het daarbij behorende in ontwikkeling zijnde digitale stelsel.(DSO)

Zaaksystemen zijn ingericht en werken per 1-1-2024.

 De programma's, de verordening en de visie zijn integraal in de beleidscyclus opgepakt Plannen Omgevingsverordening en programma kunnen indien mogelijk in DSO worden gepubliceerd. Is afgerond, en zal de komende jaren nog wel moeten worden aangepast ten gevolge van de doorontwikkeling van het digitale stelsel. (DSO)
Voorlichting en begeleiding van initiatiefnemers 

We sluiten met onze ketenpartners aan bij de landelijke voorlichtingscampagne met een verbijzondering in de Provinciale bladen. Er komen instructies voor medewerkers en KCC. Bedrijven en burgers kunnen zo vragen stellen over de gevolgen van de OW. 

Is afgerond.

Terug naar navigatie - Toelichting r.i.

Toelichting:

Hoewel de transitie voor het grootste deel is afgerond zijn er toch nog een paar acties die pas na de inwerkingtreding kunnen worden opgepakt omdat er tot aan eind december 2023 nog wijzigingen waren aan het digitale stelsel (DSO). Duidelijk is dat er de komende jaren veel aandacht moet worden besteed aan de gevolgen van de doorontwikkeling van het DSO en het opzetten van een multidiscip