Bijlage 1. Financieel kader

In dit hoofdstuk worden de volgende onderdelen van het financieel kader nader toegelicht:

1. Onze uitgangspunten
2. Ontwikkeling begrotingssaldo
3. Vrij Aanwendbare Reserve (VAR)

• De meerjarenbegroting is structureel sluitend. Dit betekent dat de begroting op een termijn van zo'n 10 jaar sluitend is.
• Om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen streven wij er naar om hiervoor structurele financiële ruimte beschikbaar te houden.
• De minimale stand van de Vrije Aanwendbare Reserve bedraagt € 10 mln..
• Structurele uitgaven dekken wij uit structurele middelen.
• Bij inzet van revolverende middelen zijn de gederfde rendementen gedekt: de rente die wij mislopen of die wij moeten betalen dekken we af.
• Geld geven we alleen uit als we alle initiële kosten en (eventuele) structurele financiële gevolgen van een activiteit kunnen betalen.
• Bij elk voorstel aan Provinciale Staten dat geld kost, maken wij duidelijk hoe wij dit op verantwoorde wijze betalen.
• Gedeputeerde Staten voeren alleen moties uit die financieel gedekt zijn. Bij amendementen verwachten wij van Provinciale Staten dezelfde discipline.
• Aan het meefinancieren van projecten van anderen stellen we voorwaarden zodat we goed zicht kunnen houden op de resultaten. De verplichting tot verantwoording moet in verhouding staan tot de inspanning die de ander levert.
• Als wij financiële afspraken maken met anderen zijn die voor ons hard. Tegenvallers of extra benodigde middelen zijn voor rekening van de partij die deze het beste had kunnen voorzien. Dat is over het algemeen de partij waarmee we die afspraken hebben gemaakt.

Het financieel kader actualiseren we periodiek. Dit gebeurt naar aanleiding van externe wijzigingen (zoals veranderingen in het provinciefonds) of door besluiten van Provinciale en Gedeputeerde Staten. Vaak stellen uw Staten deze wijzigingen vast bij de behandeling van een begroting, de jaarstukken, of een bestuursrapportage. Daarnaast heeft het college het mandaat om een aantal niet beleidsmatige wijzigingen zelf in de begroting te verwerken. Het betreft hier bijvoorbeeld wijzigingen in het provinciefonds, opbrengst motorrijtuigenbelasting, rendement vermogensbeheer of dividenduitkering. Hieronder geven we de ontwikkeling van het begrotingssaldo vanaf de begroting 2023 tot aan de jaarrekening 2023 stapsgewijs weer. 

In elk P&C- document worden de mutaties ten opzichte van het vorige P&C-document toegelicht. Het laatste P&C-productie wat in uw Staten is behandeld, betreft het autorisatiemoment december. Ten opzichte van autorisatiemoment december zijn onder GS mandaat de effecten van de decembercirculaire verwerkt. Het rekeningresultaat valt € 7,2 mln. hoger uit dan begroot en bedraagt in totaal € 39,1 mln.

Als er een negatief begrotingssaldo is wordt dat direct verwerkt met de vrij aanwendbare reserve door daar daadwerkelijk al over te beschikken. In het financieel kader wordt dit apart inzichtelijk gemaakt. Deze werkwijze wordt alleen bij de begroting gevolgd zodat mutaties in het jaar en de effecten daarvan zichtbaar blijven. 

In de tabel hieronder staan de verschillende stappen cijfermatig weergegeven.

Ontwikkeling begrotingssaldo	2023	2024	2025	2026	2027
Bedragen x € 1 mln.
Begrotingssaldo bij begroting 2023	1,3	13,2	23,5	3,7	11,8
Voorstellen GS 2e berap 2022	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
Voorstellen PS 2e berap 2022	-3,8	-4,7	-4,2	-4,5	-4,5
Begrotingssaldo bij 2e berap 2022	-2,6	8,5	19,3	-0,7	7,4
GS verhoging opcenten	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
GS rente	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
GS dividend	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
GS onvoorzien	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
GS provinciefonds - effecten septembercirculaire	1,3	3,1	3,7	7,5	1,8
GS nominaal	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
GS provinciefonds - effecten decembercirculaire	-0,9	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 29-6-2022 Zero Based Budgetting aanpassing	0,0	0,0	-0,3	0,0	0,0
PS 9-11-2022 2e berap 2022 amendemint 1 Reparaasje oergong Doarpshuzenregeling nei IMF	-0,2	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 9-11-2022 2e berap 2022 motie 1 Meer warme kamers in Fryslân	-0,1	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 9-11-2022 begroting 2023 amendement 2 Geld voor uitvoerig Naar een schone en gezonde leefomgeving	-0,2	-0,3	0,0	0,0	0,0
PS 30-11-2022 Beliedsnota Ynvasieve Exoten amendemint 01 Ook geld voor 2024	0,0	-0,4	0,0	0,0	0,0
Begrotingssaldo bij jaarrekening 2022	-2,7	10,9	22,7	6,8	9,2
GS dividend	2,9	0,0	0,0	0,0	0,0
GS bestuursakkoord 2023-2027	3,8	0,3	0,1	-3,3	-2,5
Voorstellen PS berap 2023	-0,2	0,0	-0,4	0,0	-0,2
Begrotingssaldo bij berap 2023	3,7	11,2	22,4	3,5	6,5
GS provinciefonds - effecten meicirculaire	2,7	4,0	1,8	-0,5	5,3
GS aanvulling vanuit Vrij aanwendbare reserve	0,0	19,3	24,3	37,0	41,4
PS 28-6-2023 resultaatbestemming impulsgelden weerbaar bestuur	-0,1	-0,2	-0,1	0,0	0,0
PS 28-6-2023 bestemming jaarrekeningresultaat Een ton voor een regenton	-0,1	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 28-6-2023 resultaatbestemming Gebiedsontwikkeling WTC fase II	-4,9	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 28-6-2023 reserve spaarverlof	-0,4	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 28-6-2023 terugbetaling resultaat Marrekrite 2022	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
PS 12-7-2023 uitvoering moties funderingsaanpak Fries veenweidegebied	-0,2	-0,8	-0,7	-0,7	-2,0
PS 19-7-2023 Bestjoersakkoart 2023-2027 voorstellen	-0,5	-36,1	-48,6	-39,3	-51,2
PS 19-7-2023 Bestjoersakkoart 2023-2027 heroverwegingen	14,4	2,5	0,8	0,0	0,0
Begrotingssaldo bij begroting 2024	14,7	0,0	0,0	0,0	0,0
GS wijziging dividenduitkering FHW	4,2	0,0	0,0	0,0	0,0
GS wijziging december 2023	3,1	0,2	0,2	0,2	0,2
GS wijziging septembercirculaire provinciefonds 2023	7,7	3,8	3,3	2,2	1,3
GS wijziging verkoop Kenter BV dividenduitkering Alliander	0,0	6,7	-0,7	-0,7	-0,7
PS wijziging december 2023	2,5	-0,2	0,1	-0,1	-0,1
PS 18-10-2023 nota aktualisaasje leezjesferoardering 2024	0,0	0,1	0,1	0,1	0,1
Begrotingssaldo bij autorisatiemoment december 2023	32,1	10,5	3,0	1,6	0,8
GS wijziging decembercirculaire provinciefonds 2023	0,7	-0,1	-0,3	-0,2	0,0
Begrotingssaldo bij jaarrekening 2023	32,8	10,4	2,7	1,4	0,8
Onderbesteding 2023	6,3
Rekeningresultaat 2023	39,1

Hieronder staat de ontwikkeling van de VAR. Conform de afspraak met uw Staten vloeit het rekening- en begrotingssaldo aan het eind van het jaar automatisch in de VAR. Het rekeningsaldo 2023 en de verwachte begrotingssaldi 2024-2027 zijn hieronder opgenomen.  Tevens is rekening gehouden met twee voorstellen voor resultaatsbestemming van € 0,8 mln. Dit betreft het doorschuiven van middelen voor een tweetal NABO's (Niet Actief Beveiligde Overweg).

Conform de uitgangspunten bedraagt de minimale stand van de VAR altijd € 10 mln.  Dit bedrag is daarom aan het einde van de bestuursperiode in mindering gebracht op de stand van de VAR.

Daarmee bedraagt het besteedbaar deel van de VAR aan het eind van deze collegeperiode € 81,4 mln. Dit saldo is meegenomen bij de bepaling van de beschikbare weerstandscapaciteit: zie paragraaf weerstandsvermogen.

VAR	2023	2024	2025	2026	2027
Bedragen x € 1 mln.
Beginsaldo	211,2	200,6	189,2	167,6	132,0
Beschikking over reserve	-48,9	-21,9	-24,3	-37,0	-41,4
Begrotingssaldo
Rekeningresultaat 2023	39,1	10,4	2,7	1,4	0,8
Voorstel resultaatbestemmingen	-0,8
Stand ultimo	200,6	189,2	167,6	132,0	91,4
Minimale stand VAR					-10,0
Stand VAR ná mutaties	200,6	189,2	167,6	132,0	81,4