Programma 5: Economie en Mienskip

We hebben de volgende ambities c.q. doelstellingen:

1. Fryslân is en blijft de 'rijkste' brede welvaartsregio van Nederland.
2. Fryslân behoort in 2030 tot de top 3 van Europese regio’s in de transitie naar circulaire economie
3. Fryslân verandert van krimp- naar kansregio
4. De wendbaarheid en weerbaarheid van de Friese ondernemers vergroten. 

Op basis van deze ambities en de hierboven beschreven ontwikkelingen zijn onderstaande doelindicatoren geformuleerd. Het beleid is gericht op het bevorderen van samenwerking in het ecosysteem. We blijven daarbij onze partners InnovatiePact Fryslân , Innovatie Cluster Drachten, Ynbusiness, Vereniging Circulair Fryslân, de NOM en Wetsus/Watercampus ondersteunen. Brede welvaart en de transitie naar een circulaire economie zijn daarbij de uitgangspunten. Fryslân wil de rijkste brede welvaartsregio van Nederland zijn en blijven en daarnaast in de top 3 van Europese regio's staan in de transitie naar een circulaire economie. 

Wij werken aan één economische agenda voor Fryslân. Aan een schoon, gelukkig en gezond Fryslân. Door op de koers die met bedrijven, onderwijs en gemeenten is ingezet. Net als met het onderwijsakkoord. Wij zetten verder in op vijf sectoren met de bijbehorende campussen: agrarische producten, watertechnologie, herbruikbare materialen, hoogwaardige systemen en materialen en maritieme technologie. Daarin ondersteunen wij vernieuwingen en het aantrekken van bedrijven. 

Voor de  speerpunten worden investeringsagenda's uitgevoerd om de duurzame economie aan te jagen. Door samenwerking in de Friese mienskip te bevorderen wordt  het ecosysteem sterker en onderling beter verbonden, om zo Europese middelen naar Fryslân te halen ter versterking van de Friese economie. Aansluitend op ons beleid voor het Rijk en Europa maken wij een agenda voor economische samenwerking met Duitsland 

Met als missie "In 2028 hebben Friese inwoners profijt van een slimme groei van het toerisme in onze provincie" werken we aan een slimme groei van toerisme door samen met de partners in ons ecosysteem in te zetten op bestemmingsmanagement.

Onder bestemmingsmanagement verstaan we alle maatregelen en instrumenten die bijdragen aan een ontwikkeling van de sector die de balans tussen bezoekers, bedrijven en bewoners in stand houdt. Hierbij is het belangrijk om te (blijven) laten zien dat de sector er voor elke inkomensgroep is. 
Door in te zetten op slimme groei en een goede balans dragen we bij aan een gezond, schoon en gelukkig Fryslân.

Twee onderwerpen vragen daarbij specifiek aandacht:

• Een prettige & gezonde woon- en leefomgeving voor iedereen, doordat de recreatieve belangen & kansen meegewogen worden in de ruimtelijke transitie
• Een vitale & duurzame sector, die zorgt voor toekomstbestendige banen

Op basis van deze ambities en de hierboven beschreven ontwikkelingen zijn onderstaande doelindicatoren geformuleerd. Het beleid is gericht op het faciliteren en uitvoering geven aan deze ambities via samenwerking in het ecosysteem. 

De ambities en doelstellingen voor 2025 zijn vastgelegd in verschillende beleidsnota's. Voor de langere termijn beoogt het beleid het volgende:

Taal
De provincie wil de vitaliteit van het Fries versterken. Door de afspraken en ambities uit de BFTK 2024-2028 , de Taalnota Fansels Frysk en Taalplan Frysk 2030 na te komen gaat dat lukken. Het gebruik van het Fries neemt toe en in 2030 bieden alle scholen in het Friese taalgebied de kerndoelen verstaan, spreken, lezen en schrijven op voldoende niveau aan. De doorgaande leerlijn Frysk fan pjut oant promovendus is gecreëerd. Fryslân heeft een bloeiend meertalig literair klimaat en is internationaal een inspirerend voorbeeld voor andere meertalige regio's. Door een aantrekkelijk literair aanbod voor jong tot oud in traditionele en nieuwe vormen te stimuleren willen we laaggeletterdheid en ontlezing tegengaan. 

Cultuur
De provinciale cultuurnota Tosken yn in nije tiid heeft als overkoepelend uitgangspunt dat het beleven en maken van kunst en cultuur voor iedereen in Fryslân toegankelijk moet zijn en dat ons cultuuraanbod aantrekkelijk moet zijn voor inwoners en bezoekers. Alleen dan kan de toegevoegde waarde van cultuur voor individuen en voor de mienskip tot zijn recht komen. We zetten daarom in op toegankelijkheid, een kwalitatief hoogwaardig aanbod, talentontwikkeling, en op musea die het verhaal van Fryslân aansprekend en actueel vertellen.

In 2023 is een nulmeting opgeleverd voor een Fryske Kultuermonitor. Een vervolg wordt in 2025 gepubliceerd, in samenwerking met Planbureau Fryslân. Met dit meetinstrument willen we belangrijke trends in het Friese cultuurveld inzichtelijk maken. Dat moet het ook makkelijker maken om gevolgen van gevoerd beleid te meten. 

Erfgoed 
Wij zorgen voor het beheer en behoud en doorontwikkeling van ons erfgoed (archeologie, monumenten en cultuurhistorische landschappen). We doen dat via de verankering van erfgoed in de omgevingsverordening en -visie, via onze afspraken met instellingen en netwerken op het gebied van erfgoed en via diverse regelingen. 

Sport
We willen dat iedereen die dat wil de mogelijkheid heeft om te bewegen en sporten. Het gaat erom dat een ieder met plezier mee kan doen, zich welkom voelt, zich geaccepteerd voelt en eigen sportkeuzes kan maken.
We willen de toekomstbestendigheid van de Fryske sporten een impuls geven. We richten ons op de verdere ontwikkeling en beoefenen van talentontwikkeling en topsport.
We werken verder aan het behoud van Thialf als (top)sportaccommodatie voor het schaatsen en andere ijssporten. 

1. Slim inspelen op demografische ontwikkelingen in Fryslân .
2. Spreidingsniveau (basis)voorzieningen hoog houden.
3. Elke Fries heeft toegang tot betaalbare en bereikbare zorg.
4. De leefbaarheid bevorderen/vergroten.