Programma 4: Economie

Wat zien we?

Terug naar navigatie - Wat zien we?

Inflatie stijgt steeds verder door stijgende prijs grondstoffen, hogere energie- en personeelskosten. Hoge inflatie kan verschillende negatieve gevolgen hebben op de economie en daarmee ook op de recreatie en toerismesector:

  1. Vermindering van de koopkracht. Dit kan leiden tot een vermindering van de koopkracht van consumenten en bedrijven, waardoor de vraag naar goederen en diensten afneemt.
  2. Verhoogde rentetarieven: Dit kan leiden tot hogere kosten voor leningen en hogere rentebetalingen op bestaande leningen. Dit kan op zijn beurt de consumentenbestedingen en bedrijfsinvesteringen verminderen.
  3. Onzekerheid op de markten: Dit kan leiden tot een daling van de aandelenkoersen en een vermindering van de buitenlandse investeringen.
  4. Verstoring van de handel: Dit kan leiden tot een afname van de internationale handel en een vermindering van de economische groei.
  5. Toenemende ongelijkheid: Bij hoge inflatie kunnen mensen met vaste inkomens, zoals gepensioneerden of mensen met lagere lonen, het moeilijker hebben om rond te komen. Dit kan leiden tot een toename van de inkomensongelijkheid. Daarnaast heeft het impact op het welzijn van mensen, bijv. doordat recreatieve of toeristische voorzieningen minder toegankelijk worden. 

Sociale economische vitaliteit wordt in de discussie rondom ruimtelijke ordening een belangrijke onderwerp.  De balans tussen economie en ecologie gaat voor het invullen van de ruimte een belangrijke discussie worden, ook om de vitaliteit op het platteland te borgen. Begrippen als “Slimme groei” spelen hier een sleutelrol in en bieden kansen. De gastvrijheidssector kan als medemogelijkmaker, o.a. van meervoudig ruimtegebruik, een verbindende rol in deze discussie spelen.

Inzet beschikbare middelen programma 4 Economie

Terug naar navigatie - Inzet beschikbare middelen programma 4 Economie

 

 

Exploitatie- bedragen x € 1.000 Begroting incl. vastgestelde wijzigingen Voorstel Begrotingswijziging Realisatie per 1-6 Vastgelegde verplichtingen per 1-6 Saldo
Totaal lasten 41.492 -6.126 12.120 8.841 14.404
Totaal baten 5.723 0 2.816 0 2.906
Saldo van lasten en baten 35.769 -6.126 9.304 8.841 11.498

Uitgebreide financiële tabel

Terug naar navigatie - Uitgebreide financiële tabel

Bij beleidsveld 4.2 lijkt het alsof er overschreden gaat worden. Reden van het negatieve saldo is dat er bij besluitvorming rond de jaarrekening 2022 een voorstel ligt om de vrijgevallen middelen aan WTC (€ 4,9 mln.) terug te vragen.  Dit voorstel is niet meegenomen in de bestuursrapportage omdat de jaarstukken nog niet zijn vastgesteld.

Beleidsveld - bedragen x € 1.000 Begroting incl. vastgestelde wijzigingen Voorstel Begrotingswijziging Realisatie per 1-6 Vastgelegde verplichtingen per 1-6 Saldo
Lasten
4.1 Innovatie en circulaire economie 6.383 -450 2.430 2.253 1.249
4.2 Versterking (internationaal) ondernemerschap en vestigingsklimaat 4.365 -1.726 3.042 2.642 -3.045
4.3 Economische structuurversterking 9.715 -1.550 1.469 1.681 5.016
4.4 Noordelijke/landelijke/Europese samenwerking en lobby 6.607 -800 1.981 353 3.473
4.5 Toerisme en recreatie 14.422 -1.600 3.198 1.912 7.712
Totaal lasten 41.492 -6.126 12.120 8.841 14.404
Baten
4.1 Innovatie en circulaire economie 791 0 91 0 700
4.2 Versterking (internationaal) ondernemerschap en vestigingsklimaat 0 0 0 0 0
4.3 Economische structuurversterking 0 0 0 0 0
4.4 Noordelijke/landelijke/Europese samenwerking en lobby 2.636 0 2.646 0 -11
4.5 Toerisme en recreatie 2.296 0 79 0 2.217
Totaal baten 5.723 0 2.816 0 2.906
Saldo van lasten en baten 35.769 -6.126 9.304 8.841 11.498

Beleidsveld 4.1. Innovatie en circulaire economie

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.1.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.1.
  • We willen dat steeds meer Friese bedrijven bijdragen aan Circulaire economie
  • We willen dat het aantal structurele banen in de circulaire economie toeneemt.
  • We willen innovaties stimuleren om het Friese MKB aan te jagen zich te blijven ontwikkelen en daarmee het aantal innovatieve duurzame MKB-ers te laten stijgen in Fryslân. 

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Prognose 2023
Innovatie project Project Circo Tracks om MKB-ers in aanraking laten komen met Circulaire businessmodellen.   10 deelnemers  
Innovatie Regeling Via Subsidie Voucherregeling MKB-ers stimuleren aanvraag te doen voor circulaire innovaties. 40 aanvragen van de in totaal 300 beschikbare aanvragen.  
Innovatie programma Innovatieve startups begeleiden vanuit het Founded in Fryslân programma om succesvol te worden. Minimaal 10  
Circulaire economie Investeringsprogramma voor de vijf speerpunten (watertechnologie, Agrifood, HTSM, Circulaire materialen en Maritiem) Vijf investeringsprogramma’s gereed  

 

Beleidsveld 4.2. Versterking (internationaal) ondernemerschap en vestigingsklimaat

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.2.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.2.
  • We streven naar een onderscheidend Fries vestigingsklimaat door onze vijf speerpunten watertechnologie, agrifood, circulaire materialen, HTSM en maritiem als niche in te zetten
  • We willen dat in aantallen steeds meer Friese bedrijven gaan exporteren. 

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Prognose 2023
Vestigingsklimaat Investeringsprogramma voor de vijf speerpunten (watertechnologie, Agrifood, HTSM, Circulaire materialen en Maritiem) 5 investeringsagenda’s voor Watertechnologie, Agrifood, Circulaire Materialen, HTSM en Maritieme Technologie.  
Beleid duurzame bedrijventerreinen ontwikkelen vanuit de REOS (Ruimtelijke Economische Ontwikkel Strategie) Pilot ontwikkelen voor vijf  circulaire bedrijventerreinen in provincie Fryslân  
NOM ontvangt een subsidie voor het uitvoeren van het TopDutch programma. 1 gerichte campagne uitvoeren die aansluit bij de vijf speerpunten van Fryslân  
Versterken ondernemerschap Regeling internationaal ondernemen om aantal exporterende bedrijven te laten stijgen. 10 aanvragen om daarmee % Friese bedrijven dat exporteert richting landelijk gemiddelde te laten stijgen.  
Leningen / participaties vanuit FOM verstrekken aan Friese MKB ter versterking (internationaal) ondernemerschap en vestigingsklimaat 8 leningen / participaties verstrekken, waarvan 3 op gebied van exportfinanciering  
Friese MKB adviseren om een andere invalshoek te verkrijgen op een probleem/uitdaging om zo het ondernemerschap te versterken. 700 unieke gesprekken door Ynbusiness over versterken ondernemerschap, waarvan 200 over export  

 

Beleidsveld 4.3. Economische structuurversterking

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.3.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.3.

Om in te spelen op de krimpende arbeidsmarkt willen we ons richten op duurzame banen en daarmee de toegevoegde waarde per arbeidskracht in Fryslân vergroten (in 2020 gem. 59.175 Euro), om zo met minder mensen / minder uren minimaal een zelfde verdienvermogen te behouden.

Binnen Fryslân hebben we een vijftal kansrijke clusters, te weten: Watertech, Agro/Dairy/Food, Circulair Plastics, High Tech Systems en Materials (HTSM) en Maritiem.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

O

Geld (toelichting)

De investeringsagenda's zijn ism IPF opgesteld en geven de niches aan waar we in Fryslan op zouden kunnen gaan richten/ons in kunnen onderscheiden inclusief benodigde financiering. De mate van realisatie is afhankelijk van geld, capaciteit en de uitkomsten van de wensen van PS.  

Om de verbinding tussen de clusters te maken gaan we samen met IPF en NOM een samenwerkingsconvenant tussen de Friese clusters (Watercampus/Wetsus, ICD, NTCP/Biosintrum, Maritiem en Dairy Campus) ondertekenen .

Beleid

O

Beleid (toelichting)

Doordat nog niet alle clusters even ver in ontwikkeling zijn is er nog geen samenwerkingsconvenant getekend. Wel is een project gestart waarbij Wetsus en NTCP samenwerken. 

Tijd

G

Geld

G

Ter stimulering voor het oplossen van maatschappelijke opgaven als de energie transitie, de stikstofproblematiek en de ruimteontwikkeling zullen samen met de Friese projectenmachine projecten ontwikkeld worden.

Beleid

G

Tijd

O

Tijd (toelichting)

Friese projectenmachine (nu Europa Pact Fryslan) is qua menskracht nu op orde. Dit heeft iets langer geduurd omdat geschikte mensen niet gevonden konden worden. Voor het bereiken van de doelstellingen hoeft dit nog geen probleem te geven. 

Geld

G

Vanuit cluster Circulaire materialen verstrekken we een subsidie aan het NTCP om een wasinstallatie voor circulaire plastics te ontwikkelen en daarmee de verbinding te maken met cluster watertechnologie / Wetsus.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Vanuit cluster watertechnologie voeren de WaterCampus partijen het WaterCampus Actieplan II uit.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Vanuit Fries Onderwijsakkoord projecten subsidiëren om de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt via doorlopende leerlijnen te stimuleren.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Vanuit HTSM cluster wordt een subsidiebijdrage verstrekt aan innovatiecluster Drachten (ICD) om de economische structuurversterking aan te jagen door in te zetten op R&D, data, scholing en human capital.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Prognose 2023
Economische structuurversterking Samenwerken in ecosysteem om onderscheidend te zijn door niches in kansrijke clusters door te ontwikkelen 5 investeringsagenda’s voor Watertechnologie, Agrifood, Circulaire Materialen, HTSM en Maritiem.  
Bijdrage aan WaterCampus, Innovatiecluster Drachten, Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics, Agrifood en Maritiem Stijging bruto arbeidsparticipatie t.o.v. vorig jaar  
Bijdrage aan WaterCampus, Innovatiecluster Drachten, Nationaal Testcentrum Circulaire Plastics, Agrifood en Maritiem Stijging gemiddeld besteedbaar inkomen en Bruto Regionaal product  
Uitwerken Fries Onderwijsakkoord om te komen tot doorlopende leerlijnen.  Verhouding werkzame personen t.o.v. totale bevolking en bruto regionaal product monitoren  

 

Beleidsveld 4.4. Noordelijke/landelijke/Europese samenwerking en lobby

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.4.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.4.
  • We willen samen met de overheden, onderwijs en ondernemers meer en betere projecten opzetten, om zo onze ambitie te realiseren om € 130 mln. Europese middelen naar Fryslân te halen ter versterking van de Friese economie. 
  • We willen Europees in projecten een actieve kennispartner zijn op het gebied van Circulaire economie vanuit onze ambitie om meest circulaire regio te zijn.  
  • Noord-Nederland als een belangrijke regio in Nederland, Europa positioneren.

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Prognose 2023
Noordelijke/landelijke/
Europese samenwerking en lobby		 Noordelijke JTF gelden inzetten voor versterken Friese economie, arbeidsmarktproblematiek.   5 Friese JTF projecten op gebied van innovatie en Human Capital realiseren om in te spelen op maatschappelijke problemen.   
EFRO programma bestaande uit 110 miljoen euro ism Groningen en Drenthe uitwerken om te komen tot sterke noordelijke economie vanuit RIS3.  2 nieuwe EFRO openstellingen voor Programma Noord-Nederland 2021-2027  
EFRO gelden inzetten voor versterken Friese economie, innovatiestimulering ter stimulering van MKB vriendelijkste provincie.  Minimaal 15 miljoen euro Friese aandeel in goedgekeurde projecten  
Kennisdelen op gebied van Circulaire economie om meest Circulaire regio te worden, te blijven.  In 3 Europese projecten op gebied van Circulaire economie deelnemen  
Samenwerking Duitsland – Friesland/noorden verbeteren met Duitse investeringsagenda 5 Interreg projecten realiseren die bijdrage aan het economisch onderscheidend vermogen van Fryslân  

 

Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Het blijkt dat projecten geinitieerd vanuit Fryslan niet passend zijn te maken om te voldoen aan de voorwaarde dat de resultaten in het Corop gebied provincie Groningen of gemeente Emmen moet vallen. De verwachting nu is dat er weinig projecten vanuit Fryslan gebruik gaan maken van het JTF fonds.  

Beleidsveld 4.5. Toerisme en recreatie

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelstelling beleidsveld 4.5.

Terug naar navigatie - Doelstelling beleidsveld 4.5.
  1. We willen dat Toerisme bijdraagt aan een prettige en gezonde woon- en leefomgeving, door:
    •    Een gebalanceerde groei en spreiding van toerisme te stimuleren over heel Fryslân en jaarrond.
    •    Toerisme als een middel in te zetten als koppeling met de grote maatschappelijke opgaven. 
    •    Experimenteerruimte en koppelkansen in cross overs met retail, landbouw, bouw etc
    •    Een toename van het aantal volledig circulaire logiesbedrijven en ook de mate van sociale inclusie en laagdrempeligheid voor kwetsbare doelgroepen.
    •    Participatie van alle Friese gemeenten in de uitwisseling van toeristische data, hetzij via Data Fryslân, dan wel via een ander samenwerkingsverband en is de ondernemersdata actueel.

  2. We willen met toerisme het behoud en ontwikkeling van cultuur- en natuurerfgoed versterken, door:
    •    De groei vooral te realiseren door toeristen gericht op natuur- en cultuurerfgoed en de zakelijke markt (business mix). 
    •    Hogere bestedingen per bezoeker (cultuurtoerist en zakelijk) en een hoger herhalingsbezoek. 
    •    Een éénduidige marketingstrategie waarbij in gelaagdheid wordt samengewerkt tussen het Nationaal Bureau Toerisme en Congressen (NBTC), Merk Fryslân en de Friese organisaties voor Regiomarketing. 
    •    Een substantiële toename van het aanbod van erfgoedlogies en herbestemde karakteristieke gebouwen en monumenten 
    •    voldoende thema’s en verhaallijnen beschikbaar te maken en duidelijk ontsloten die samen een innovatief dagrecreatief aanbod vormen, gebruik makend van wandel-, fiets- en vaarnetwerken. 
    •    Met Merk Fryslan en in samenwerking met het Friese bedrijfsleven organiseren we  bezoekerscentra en educatieve rondgangen binnen bedrijven (motie VVD d.d. 29 juni 2022, nr. 2937).
    •    Er is in 2028 een diverser, vindbaar en boekbaar uniek aanbod van dagrecreatie in Fryslân, gekoppeld aan het Frysk eigene.

  3. We willen dat toerisme zorgt voor toekomstbestendige banen, door:
    •    Een programma gericht op ‘een leven lang leren’ voor alle (toekomstige)werknemers. Dit vanuit de samenwerking van ondernemers, onderwijs en overheid. 
    •    Het verbeteren van het imago en verdere professionalisering van de sector. 
    •    Volop in te zetten op digitalisering.  
    •    Elk jaar twee nieuwe living lab hubs/coöperaties erbij, gericht op innovatie met ondernemers en onderwijs.

1. Slimme groei

Terug naar navigatie - 1. Slimme groei

3. Destinatiemanagement

Terug naar navigatie - 3. Destinatiemanagement

We verlenen subs. aan Merk Fryslân voor het verzorgen van de toeristische marketing. Cultuurtoerisme en de Friese merken ‘Friesland’ en ‘De Wadden’ worden in de etalage gezet alsmede (samen met Groningen en N-Holland) de Werelderfgoed Waddenzee

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Concrete uitvoering van drie destinatiemanagementprojecten.

Beleid

G

Tijd

G

Geld

G

Het plan voor het realiseren van educatieve rondgangen binnen bedrijven/bezoekerscentra om zo waardevolle cross-over te realiseren is gereed en in uitvoering.

Beleid

R

Beleid (toelichting)

Op grond van financieel-juridische regelgeving (inkoop, aanbesteding, staatssteun) kan de motie – na nader onderzoek - niet uitgevoerd worden zoals deze is aangenomen, te weten door het budget in zijn geheel en in één keer ter beschikking stellen aan Merk Fryslân voor de uitvoering. Hierin zitten staatssteungevoelige componenten die via een aanbesteding of regeling gecontracteerd dienen te worden. De uitvoering van de motie is daarom opgeknipt in twee fasen:
•    In een eerste fase in 2023 de haalbaarheid te inventariseren en de aanpak uit te werken in een projectplan en op basis hiervan een go/no-go beslissing te nemen.
•    In het geval van een go in een tweede fase eind 2023 en in 2024 de uitvoering in te richten en te realiseren.

In de begroting is een uitvoeringsperiode aangehouden tot en met 2023. Dit betekent dat het resterende deel van de middelen na dit jaar in principe vrijvalt en dat de uitvoering van de motie daarmee niet kan worden afgerond. Indien Provinciale Staten de uitvoering van de motie willen continueren, vraagt dit een besluit tot verlenging van de budgetperiode.
Provinciale Staten worden in het vierde kwartaal geïnformeerd over de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek, de inhoud van het projectplan alsmede de uitvoeringsmogelijkheden.

Tijd

R

Tijd (toelichting)

Zie toelichting hierboven. 

Geld

O

Geld (toelichting)

Zie toelichting hierboven. De fase van inventarisatie en haalbaarheid zal in 2023 nog wel kosten met zich meebrengen, maar niet voor het volledig beschikbare bedrag. Na de zomer zijn de exacte kosten bekend. Provinciale Staten worden in het vierde kwartaal geïnformeerd over de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek, de inhoud van het projectplan alsmede de uitvoeringsmogelijkheden.  Het resterende deel van de middelen valt na dit jaar in principe vrij naar het begrotingssaldo. 

4. Vitale Waterrecreatie

Terug naar navigatie - 4. Vitale Waterrecreatie

Resultaat indicatoren

Terug naar navigatie - Resultaat indicatoren
Onderwerp Indicator Doelwaarde 2023 Prognose 2023
Slimme groei


 Aantal congressen in Fryslân 10  
Aantal projecten verlengen en verbreden seizoen 2  
Aantal challenges op grond van No en Moarn pakket 2         5  
Toekomstbestendige banen Aantal hybride leeromgevingen 2  
Aantal studenten dat deelneemt hybride opleiding 40  
Aantal bedrijven dat deelneemt in programma GastvrijFryslân 18  
Destinatiemanagement Aantal destinatiemanagementprojecten 3  
Vitale waterrecreatie Vergroten zichtbaarheid via campagnes en beurzen 2  
Vitale logies Aantal logiesaccommodaties dat heeft deelgenomen aan instrumenten 10  
Aantal actieplannen bij gemeenten 5  
Dagrecreatieve netwerken Deelname wandelnet en fietsplatform 2  
Terug naar navigatie - Toelichting

Toelichting

Toekomstbestendige banen

In het huidige schooljaar nemen 13 leerlingen deel aan de hybride opleiding. Vanuit Gastvrij Fryslân wordt een  hybride opleiding aangeboden, die gebaseerd is op leren in de praktijk: Leerlingen krijgen les binnen een professionele werkomgeving (bij één van de bedrijven die is aangesloten bij een 'hub') in plaats van op school, en docenten en praktijkopleiders komen naar de leerling toe voor begeleiding op locatie.  2022-2023 is het eerste schooljaar dat deze hybride opleiding wordt aangeboden, en alleen op locatie Leeuwarden. In het schooljaar 23-24  start de hybride opleiding ook in Sneek en mogelijk in Heerenveen. Op dit moment is nog geen zicht op hoeveel leerlingen zich hebben aangemeld voor de opleiding voor het nieuwe schooljaar. Daardoor is het nog niet zeker of deze doelstelling behaald gaat worden. 

Project Oudega aan het Water

Naast bovengenoemde onderwerpen maakt ook het project Oudega aan het Water onderdeel uit van beleidsveld 4.5. Dit project bestaat uit 2 fasen, namelijk Waterfront Oudega (fase 1) en het Meer bij Oudega (fase 2). Waterfront Oudega is inmiddels bijna klaar met de uitvoering. Het Meer bij Oudega is in voorbereiding. Het contract voor de aanbesteding om een aannemer te vinden die de uitvoering op zich gaat nemen wordt voorbereid. Het is nog onzeker of het project gerealiseerd kan worden binnen het beschikbaar gestelde budget. Ten opzichte van de start van het project is er sprake van een forse inflatie, alles is duurder geworden en dit kan mogelijk effect hebben op de uitvoering van het project. Binnen het project wordt gekeken naar mogelijkheden om dit op te vangen, bijvoorbeeld door versoberingen door te voeren.