Met de komst van o.a. het Fries Programma Landelijk gebied, Natuer mei de Mienskip, verdere ontwikkeling van het Veenweide programma zal de opgave rondom grondverwerving, herwaardering en financiering van gronden sterk groeien. Niet alleen de grondverwervingsvraag zal groeien maar ook de beheer en verkoop opgave van gronden en opstallen. De eenheid Vastgoed bereidt zich momenteel voor op deze toename van werk. De transitie naar o.a. natuurinclusief landbouw vraagt meer ruil- en compensatiegronden en nieuwe financieringsmogelijkheden, zodat de toekomst van de landbouw geborgd blijft.
De Fryske Grûnbank
De Fryske Grûnbank is een samenwerking met diverse externe partners in het veld en adviesorgaan voor Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten rondom gebiedsoverstijgende grondzaken. Zij ziet voor zichzelf een rol in het Fries Programma Landelijk gebied en de samenwerking Natuer mei de Mienskip waarin vele integrale grondzaken samenkomen.
De Provinciale grondbank
De provincie staat aan de vooravond om actiever grondbeleid te voeren. Gezien de grote opgave in het landelijk gebied wordt grond gezien als één van de belangrijkste instrumenten om de transitie in natuur, water en landbouw mogelijk te maken. Hiervoor zal de provincie ten dienste van de opgaven in het Fries Programma Landelijk gebied meer grondposities innemen om samen met haar partners de grondpuzzel in de gebiedsopgaven te kunnen leggen.
Strategische Grondvoorraad
Wij zien onze strategische grondvoorraad als één van de middelen om meer grondpositie in te nemen om als landingslocatie voor de landbouw te dienen, om kavelruil te stimuleren. De provincie heeft niet de ambitie om zelf groot grondeigenaar te blijven. Wij kopen en verkopen grond alleen om onze opgave mogelijk te maken.
Op basis van door Gedeputeerde Staten vastgelegde criteria (welke draagt het meest bij aan onze opgaven) worden de kansen gewogen en wordt er mete de onderhandelingen gestart.
Rijksbeleid en recente ontwikkelingen op het gebied van natuur en stikstof ontwikkeling leiden tot een verdere groei van grondzaken. Met Rijk wordt overleg gevoerd over de uitvoering van de LBV+ (Landelijke Beëindigingsregeling Veehouderijen Plus), Nationale Grondbank en herwaardering van gronden zodat wij samen in onze gebiedsprocessen kunnen optrekken. Zolang er sprake is van een vrijwillig spoor vinden wij de samenwerking zinvol mede omdat wij graag regie willen houden op de samenwerking met onze partners in het landelijk gebied.
Grondaankopen per beleidsprogramma
Programma 2 – Infrastructuur
De Haak, De Centrale As, N381 en Knooppunt Joure zijn gerealiseerd. Nu wordt de laatste hand gelegd aan afrondende grondzaken zoals het splitsen van percelen om deze juridisch bij de juiste eigenaar te krijgen (gemeente, rijk, waterschap en particulieren). Daarnaast ligt er nog een behoorlijke verkoopopgave vanuit deze projecten, waarbij we gezien de grote opgaven in het landelijk gebied voorzichtig zijn met de verkoop van gronden.
De projecten N358 De Skieding en N358 Uterwei komen qua grondzaken in de laatste fase . De grondverwerving voor deze projecten is afgerond echter met 3 eigenaren rondom De Skieding en Uterwei zijn wij in de laatste fase van onteigening.
Programma 3 – Omgeving
Binnen programma 3 worden via diverse gebiedsprocessen diverse verwervingen uitgevoerd. De belangrijkste opgave ligt de Natuurontwikkeling binnen het Natuur Netwerk Nederland en het Veenweide gebied.
Samen met Natuer mei de Mienskip wordt nu verkend hoe de grondopgave gerealiseerd en versneld kan worden. De eerste aankoop in Burgermar-De Leijen is gelukt. Anderen zijn in voorbereiding.
De verkoop van ingerichte natuurgronden wordt begroot op 150 hectare per jaar, waarvan de verkoop van een deel van de ingerichte natuur binnen Oude Willem is afgerond. De verkoop van de rest van de gronden binnen de Oude Willem en Twijzelermieden is in voorbereiding. De verkoop van Hemrikkerscharren zal anders in de markt worden gezet aangezien de eerste ronde niet tot de verkoop heeft geleid.
De andere grote opgave in programma 3 is Veenweide. Binnen de aangewezen gebieden Hegewarren en Aldeboarn De Deelen vinden reeds diverse aankopen plaats. Financiering van de volgende fase in ADD zal nodig zijn om verdere grondaankopen mogelijk te maken. Ook in het gebied Idzergea zijn de verkenningen rondom grondaankopen gestart en zijn al biedingen gedaan.
Wij staan aan de vooravond voor de uitvoering van de LBV(+). Er wordt momenteel gewerkt aan een uitvoeringsovereenkomst.
Programma 5 – Mienskip
Het terpenproject is een doorlopend project en een samenwerking tussen provincie en Rijk. In totaal willen wij graag 23 hectare terpengrond verwerven. Er hebben nog geen nieuwe grondaankopen plaatgevonden.
Overig vastgoedbezit
De provincie heeft ruim 12.000 ha structureel bezit, waarvan het grootste deel bestemd is voor (vaar)wegen en de Friese meren. Daarnaast hebben wij diverse eigendommen die wij zelf gebruiken of verhuren. Het gaat bijvoorbeeld om:
- Brug- en sluiswachterswoningen
- Huisvesting (steunpunten) voor weg- en waterbeheer door de hele provincie
- Verhuur van oeverstroken, ligplaatsen voor recreatie arken, steigers
- Tijdelijk verworven gronden die wij verpachten
- Een aantal busstations
- Het Afsluitdijk Waddencenter
- Diverse gronddepots
- Alle Friese meren
Daarnaast zijn wij actief met de verkoop van restpercelen die onder het overige vastgoedbezit vallen. Deze worden eerst aan andere overheden aangeboden, voordat zij in de openbare verkoop gaan.
Het project oneigenlijk gebruik provinciale eigendommen is recent versterkt en borgt hiermee de uitvoering van de opgaven van de provincie.