Beleidsprogramma 2: Infrastructuur

Onze plannen en beleidskaders zijn toegesneden op de actuele ontwikkelingen. Daarvoor monitoren we de verkeersontwikkelingen, meer dan voorheen (oa. vanwege nieuwe wetgeving zoals SWUNG 2). Met het Rijk en met gemeenten maken we afspraken over ontwikkeling en uitvoering van beleid.

Provincie Fryslân heeft in oktober 2019 het Klimaatakkoord ondertekend én in september van 2020 een Omgevingsvisie vastgesteld. Beide vragen om uitwerking in zogenoemde regionale mobiliteitsprogramma’s (RMP’s). Wij werken samen met gemeenten en andere betrokken partijen aan de uitvoering van het Friese RMP. Dit RMP, met een beleidsdeel en een programmadeel, zal in 2022 in werking treden. Het is daarmee ook de leidraad voor programmering en uitvoering van werkzaamheden op het gebied van mobiliteit. In het RMP formuleren we  het nieuwe mobiliteitsbeleid en hoe we verduurzaming van mobiliteit vorm gaan geven.

Aan de meeste landelijke thema’s op het gebied van slimme en duurzame mobiliteit doet Fryslân mee. Verduurzaming van de mobiliteit moet bijdragen aan het verminderen van de CO2-uitstoot. Zo is Fryslân binnen Noord-Nederland trekker voor de Regionale Agenda Laadinfrastructuur (RAL). De RAL geeft uitvoering aan de ambities uit de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) zodat we straks overal, makkelijk en slim kunnen laden. Ook het thema deelfietsen (fietsen die iedereen kan gebruiken) wordt vanuit Fryslân opgepakt.

We werken aan afspraken met het Rijk en andere partners over de verduurzaming van het Openbaar Vervoer. In 2016 hebben Rijk en Provincies het bestuursakkoord ‘Emissieloos regionaal openbaar vervoer per bus’ ondertekend. De ambitie is om uiterlijk in 2030 het regionaal busvervoer volledig emissievrij te laten zijn (zie ook 2.4).

Om geluid van wegverkeer verder te beperken wordt invulling gegeven aan de implementatie van nieuwe Europese wetgeving (SWUNG 2).

Met het nationale Strategische Plan Verkeersveiligheid (SPV2030) streven het Rijk, provincies, gemeenten en andere partijen naar het structureel verbeteren van verkeersveiligheid middels een gezamenlijke, proactieve en risico-gestuurde aanpak. Het SPV2030 is door betrokken partijen in Fryslân vertaald naar een regionaal Meerjaren Uitvoeringsprogramma 2021-2025 (2020). Speerpunten uit dit regionale uitvoeringsprogramma zijn onder andere activiteiten gericht op de risicodoelgroepen ouderen en fietsers. Met verkeerseducatie en voorlichting dragen we bij aan het verminderen van het aantal verkeersslachtoffers (resultaat 40). We stimuleren met name bij ouderen een bewuste mobiliteitskeuze. Het vervoermiddel Fiets krijgt daarbij bijzondere aandacht. Zo gaan we in 2022 aan de slag met de beleidsbrief fiets waarin de focus vooral zal liggen op niet-infrastructurele inzet om het gebruik van de fiets in Fryslân te bevorderen.

We gaan er van uit dat we in 2022 gebruik kunnen maken van de Innovatiemiddelen uit de Impulsregeling Verkeersveiligheid voor de gezamenlijke (rijk – regio) uitvoering van een aantal innovatieve projecten.

We nemen deel aan de BO-MIRT cyclus waarin we in noordelijk verband afspraken maken met het Rijk en andere partners over infrastructuur, mobiliteit en ruimte. Tevens geven we uitvoering aan deze afspraken.

Het bevorderen van een duurzaam veilig wegennet en een verbeterde bereikbaarheid over wegen en water heeft continu onze aandacht. Daarbij richten we ons primair op het verbeteren van de provinciale infrastructuur (wegen en vaarwegen). Zo ronden we het onderzoek naar de N354 tussen Sneek en Leeuwarden af en leggen de uitkomsten voor (resultaat 35). 

Daarnaast investeren wij vanuit diverse programma’s de komende jaren in onze eigen provinciale infrastructuur, als bijdrage aan het blijvend terugdringen van het aantal verkeersdoden en gewonden (resultaat 40). De projecten voor provinciale wegen en vaarwegen uit het PVVP (Provinciaal Verkeer en Vervoer Plan) voeren we zelf uit op basis van het jaarlijkse uitvoeringsprogramma ‘Verkeer en Vervoer’. Daarbij zetten we de ontvangen Rijkssubsidie à 5,0 miljoen euro in (vanuit de eerste tranche van het landelijke ‘Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030’) als cofinanciering om binnen de bestaande projecten een extra impuls te geven aan de verkeersveiligheid. In 2022 gaan we onderzoeken of een tweede tranche nog meer mogelijkheden biedt tot cofinanciering. 

Ook hebben we een (mede) initiërende rol bij de projecten voor de infrastructuur van het Rijk die soms ook financieel van aard is. Denk daarbij aan de aquaducten A6/Skarster Rien en A7/Bolsward (resultaat 36). Daarnaast zijn we in overleg met het Rijk over het vervangen van een vijftal bruggen over het Prinses Margriet-kanaal. Eind 2022 zal de minister een principekeus maken per locatie of de brug door een brug of een aquaduct wordt vervangen. 

Een belangrijk speerpunt voor ons is het stimuleren van het gebruik van de fiets, door het realiseren van minimaal vier hoofdfietsroutes voor langere afstanden in 2023 (resultaat 41). Welke routes dit betreft, werken we samen met de betreffende gemeenten uit tot een programma.  Ook voor investeringen in fietsinfrastructuur zullen we ons inspannen om  (aanvullende) cofinanciering vanuit de gemeenten en het Rijk te bewerkstelligen. Hiervoor wordt landelijk gewerkt aan een Nationaal Toekomstbeeld Fiets.

Infrastructuurprojecten hebben een grote betekenis voor de leefbaarheid en hebben vaak een sterke sociale component. Waar mogelijk liften duurzaamheid en ecologie hierin mee. Bij de uitvoering van de projecten hebben we aandacht voor onderwijs en arbeidsmarkt volgens de Friese eis voor ‘Social return on investment’ en de Sustainable Development Goals (SDG).

In 2022 ronden we ook de laatste punten van een aantal grote infrastructuurprojecten af. Het betreft de financiële, administratieve en een beperkt aantal fysieke maatregelen rondom De Centrale As, VrijBaan (rotonde Marsum), Investeringsagenda Drachten – Heerenveen en N381. Deze projecten staan niet meer beschreven in de paragraaf grote projecten. De afrondende werkzaamheden vinden binnen de gecommuniceerde planning en financiële kaders plaats. Mocht dat veranderen, dan wordt dat gerapporteerd in brieven en de bestuursrapportages. 

De provincie streeft naar een goed dagelijks beheer en onderhoud van het provinciaal wegen- en vaarwegennet. De provincie is wettelijk verantwoordelijk voor het onderhoud van het provinciale wegen- en vaarwegennet en de daarbij behorende kunstwerken (zoals bruggen en viaducten). 

We streven naar een “voldoende onderhoudsniveau” (ook wel een ‘7’ genoemd, met differentiatie). In het huidige bestuursakkoord is onder resultaat 38 verklaard dat dit niveau ook op het Van Harinxmakanaal van toepassing wordt, zodat ons gehele areaal zoveel mogelijk op het zelfde kwaliteitsniveau komt qua staat van onderhoud. De aanpak van het Van Harinxmakanaal pakken we meer programmatisch aan conform het eind 2019 door het PS vastgestelde programma. Om synergievoordeel te bereiken en hinder te beperken leggen we verbindingen tussen geplande onderhoudswerkzaamheden en werkzaamheden ten behoeve van de opwaardering van het kanaal (bijv. bochtverruiming Franeker, resultaat 37). We kijken naar koppelkansen, en de mogelijke meerwaarde daarvan, met initiatieven derden en / of andere provinciale doelen en ambities, waaronder in ieder geval circulariteit en duurzaamheid. 

In 2020 zijn de kaders voor het onderhoud geëvalueerd, geactualiseerd en vastgesteld door PS. Daarbij is de ruimte geboden om te komen tot een meer gedifferentieerd onderhoud. Dit houdt in dat de technische staat van belangrijke verbindingen op een hoger niveau kan liggen dan de staat van meer ondergeschikte verbindingen. Dit principe wordt eerst toegepast bij het onderhoud aan oevers en zo mogelijk later doorgevoerd naar andere onderdelen van ons areaal. Hiermee wordt beter invulling gegeven aan risico-gestuurd onderhoud.

Met Rijkswaterstaat zijn nieuwe afspraken gemaakt over het beheer en onderhoud van vaargeul de Boontjes tot en met 2022. De Provincie draagt financieel bij aan het op diepte houden van de vaargeul. Daartoe hebben PS besloten bij de begrotingsbehandeling in 2020. In 2023 wordt er geëvalueerd met het Rijk. 

Het onderhoud van de infrastructuur wordt ook behandeld in paragraaf 3: Onderhoud kapitaalgoederen.

Wij streven naar het op peil houden en verbeteren van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer (OV) en het realiseren van de doelstellingen op de prestatie indicatoren. De hiervoor benodigde werkzaamheden bestaan in grote lijnen uit:
•    periodiek aanbesteden en continu beheren, monitoren en doorontwikkelen van OV-concessies (resultaat 43 bestuursakkoord);
•    het samen met gemeenten maken van slimme combinaties tussen diverse vormen van vervoer in het sociaal domein en “dunne” gedeelten van het OV;
•    het binnen de concessiesystematiek inspelen op actuele ontwikkelingen in de vervoermarkt en de vervoerstechniek, waaronder ontwikkelingen in duurzaamheid /Zero Emissie en de andere Sustainable Development Goals/Werelddoelen voor duurzame ontwikkeling (resultaat 42);
•    ontwikkelen en ondersteunen van nieuwe concepten van (kleinschalig) openbaar vervoer;
•    het in stand houden én verbeteren van de kwaliteit van de OV-infrastructuur.